Hướng dẫn tự theo dõi thai nhi cùng bác sĩ - Đếm cử động thai mỗi ngày

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Quá trình mang thai 40 tuần cho đến khi sinh luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho bà mẹ và thai nhi. Để giảm thiểu tình trạng thai chết không rõ nguyên nhân dù nguy cơ cao hay thấp, các bác sĩ sản khoa trên thế giới khuyến nghị sản phụ tự đếm cử động thai mỗi ngày, kể từ tuần 28.

1. Tại sao các bà mẹ nên đếm cử động thai mỗi ngày, kể từ tuần 28?

Tổ chức Y tế thế giới thống kê trong năm 2009 có tới 2.6 triệu thai nhi chết từ khi thai đạt 28 tuần (quý 3 của thai kỳ) trở đi, có nghĩa là có 1 thai chết trong 45 thai sống. Tỷ lệ chết cao nhất ở khu vực Nam châu Á và Hạ Sahara Châu Phi (1 thai chết trong 33 thai sống). Tỷ lệ chết thấp nhất ở khu vực Tây Âu và Bắc Mỹ (1 thai chết trong 250 thai sống).

Cho dù áp dụng những thăm dò và đánh giá tiên tiến nhất hiện nay thì 25% số thai chết là không thể xác định được nguyên nhân. 75% có thể xác định được nguyên nhân theo thứ tự thường gặp nhất là các biến chứng sản khoa, bất thường rau thai, khuyết tật bẩm sinh, nhiễm trùng, bất thường dây rốn, rối loạn cao huyết áp và các bệnh lý khác của bà mẹ. 55% các bà mẹ có thai chết lưu trong tử cung đã cảm nhận thấy sự giảm cử động thai trước khi được chẩn đoán.

Để giảm thiểu tình trạng thai chết không rõ nguyên nhân trên các bà mẹ dù nguy cơ cao hay thấp, các bác sĩ sản khoa trên thế giới khuyến nghị các bà mẹ tự đếm cử động thai mỗi ngày, kể từ tuần 28. Bình thường bà mẹ mang thai có thể cảm nhận thấy thai nhi cử động rõ rệt vào khoảng thời điểm trung bình từ 16 tuần đối với con rạ, và 22 tuần đối với con so. Như những “cú đá của con lừa”, đó là cách mà thai nhi báo với bà mẹ mang thai là “con vẫn ổn”.

2. Hướng dẫn các bà mẹ đếm cử động thai mỗi ngày

2.1 Lựa chọn thời điểm đếm cử động thai

Mỗi ngày, bà mẹ hãy chọn cùng một thời điểm, thường là sau khi ăn tối, nghỉ ngơi tư thế nằm, và tập trung đếm số cử động thai (đá, đấm, xoay, cuộn) trong vòng 1 giờ, cùng với số thời gian để có được 10 cử động thai, và ghi lại trong 1 biểu đồ. Hãy tránh chu kỳ ngủ của thai (có thể từ 20 đến 75 phút). Buổi tối tới đêm là lúc thai nhi hoạt động nhiều nhất.

Số cử động thai thường cao nhất ở khoảng tuần 28-32, sau đó giảm chút ít khi sắp sinh. Ở thời điểm chuẩn bị sinh, số cử động thai trung bình trong 1 giờ khi thai hoạt động là 31.

2.2 Phương pháp đếm thời gian cho 10 cử động thai

Đếm thời gian cho 10 cử động thai là phương pháp ưa dùng nhất hiện nay. Thời gian trung bình để đếm được 10 cử động thai rất dao động, có thể từ 10 đến 21 phút, theo các nhóm nghiên cứu khác nhau. 90% các sản phụ đếm được 10 cử động trong vòng 25 phút khi thai tuần 28-36 và 35 phút khi thai 37-40 tuần.

Chưa có một con số nào được sử dụng để tham chiếu cho các bà mẹ Việt Nam, và Vinmec đang xây dựng khoảng tham chiếu ấy qua thực hành của bà mẹ đến khám và sinh tại đây. Quan trọng nhất: Nếu số cử động thai dưới 10 trong vòng 2 giờ, đó là dấu hiệu nguy hiểm và cần tới bệnh viện ngay khi có thể.

Giảm số cử động thai có thể gặp trên các trường hợp: Lượng nước ối quá nhiều hay quá ít, thai quá ngày sinh hay thai chậm phát triển trong tử cung, đa thai, và các bệnh lý của mẹ như huyết áp cao hay đái tháo đường. Trong những trường hợp này, các bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng thai qua các thăm dò sâu hơn ví dụ tạo và theo dõi hồ sơ sinh lý của thai.

Bệnh viện Vinmec sẽ cung cấp cho các bà mẹ biểu đồ này ở mặt sau, và hãy mang theo biểu đồ này mỗi lần đến khám, điều đó chứng tỏ rằng thai nhi không chỉ được theo dõi bởi các bác sĩ, mà còn bởi chính bà mẹ. Mỗi thai nhi lại có xu hướng cử động thai khác nhau, nên việc đếm số cử động thai hàng ngày sẽ cho bà mẹ biết đâu là giá trị bình thường cho thai nhi của mình.

Mọi thắc mắc về những mốc khám thai cũng như các xét nghiệm cần thiết trong quá trình mang bầu, sinh nở, hãy đến trực tiếp tại bệnh viện hoặc đặt lịch trên website để được phục vụ.