Nuôi cấy tăng sinh EX vivo tế bào diệt tự nhiên và tế bào tê gây độc từ máu ngoại vi các bệnh nhân ung thư phổi

Tác giả: Hoàng Thị Mỹ Nhung 1,2* , Bùi Việt Anh 1* , Trương Linh Huyền 1 , Đoàn Trung Hiệp 3 , Chu Thị Thảo 1 , Phùng Nam Lâm 3 , và Nguyễn Thanh Liêm 1 .

1 Trung tâm tế bào gốc và miễn dịch, Viện Nghiên Cứu tế bào gốc và công nghệ gen Vinmec, Hà Nội, Việt Nam

2 Bộ môn Sinh học tế bào, Khoa Sinh học, Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên, ĐHQG Hà Nội, Việt Nam.

3 Khoa Ung bướu, Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec, Hà Nội, Việt Nam

* Có đóng góp bằng nhau

Tạp chí: Oncology Letters, Số 15, Trang 5730-5738, Năm 2018.

Ngày nhận: 08 tháng 08 năm 2017; Ngày chấp nhận: 03 tháng 01 năm 2018.

DOI: 10.3892/ol.2018.8029

Tác giả liên lạc chính: Giáo sư Nguyễn Thanh Liêm, Trung tâm tế bào gốc và miễn dịch, Viện Nghiên Cứu tế bào gốc và công nghệ gen Vinmec, 458 Minh Khai, Hà Nội, Việt Nam.

E-mail: v.liemnt@vinmec.com

Từ khóa: tế bào diệt tự nhiên (natural killer cells), tế bào lympho T gây độc (cytotoxic T lymphocytes), ung thư phổi (lung cancer), tế bào tiêu diệt khi được kích tích bởi cytokine (cytokine-induced killer cells), tế bào đơn nhân máu ngoại vi (peripheral blood mononuclear cells).

Tóm tắt

Ung thư phổi là loại ung thư thường gặp nhất, và có tỉ lệ tử vong cao nhất trên thế giới, cũng như tại Việt Nam. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy khi số lượng tế bào và mức độ hoạt động của các tế bào diệt tự nhiên (natural killer - NK cells) và tế bào T gây độc (cytoxic T lymphocytes – CTLs) xâm nhập vào khối u cao, thì tiên lượng cho bệnh sẽ khả quan hơn, kích thước khối u giảm đi và thời gian sinh tồn ở các bệnh nhân ung thư phổi sẽ dài hơn.

Trong nghiên cứu này, hiệu quả của bộ kit BINKIT® trong việc nuôi cấy ngoài cơ thể ( ex vivo ) các tế bào NK và CTLs trong máu ngoại vi được đánh giá trên mẫu máu lấy từ 7 bệnh nhân từ độ tuổi 30 đến 84 mắc bệnh ung thư phổi di căn. Sau 21 ngày nuôi cấy, số lượng tế bào CTLs (CD3 + CD8 + ) trung bình đã tăng lên 742.3 lần, tương đương với 72.2% tổng số tế bào nuôi cấy, và tỉ lệ tế bào sống trung bình (cell viability) là 95.7%. Trong dung dịch nuôi cấy tế bào NK, số lượng tế bào NK trung bình (CD3 - CD56 + ) đã tăng lên 637.5 lần, tương đương với 84.3% của tổng số tế bào nuôi cấy, và tỉ lệ tế bào sống là 94.7%. Tỉ lệ tế bào NK hoạt động (CD3 -CD56 + biểu hiện mạnh) là 82.1%, tăng lên 408.9 lần so với ban đầu.

Điều đáng chú ý là kết quả cho thấy một sự tương quan chặt chẽ giữa số lượng tế bào tiêu diệt khi được kích thích bởi cytokine (cytokine-induced killer - CD3 - CD56 + ) và số lượng tế bào diệt tự nhiên NK (CD3 - CD56 + ) trong dung dịch nuôi cấy tế bào NK (P < 0.05). Trong cả hai dung dịch nuôi cấy (cho tế bào NK và CTLs), không có mối liên hệ rõ ràng giữa tỉ lệ tế bào miễn dịch ban đầu trong mẫu máu ngoại vi với số lượng tế bào được tăng sinh trong môi trường nuôi cấy ex vivo (P > 0.05).

Các kết quả này cho thấy phương pháp nuôi cấy và hoạt hóa tế bào NK và CTLs từ mẫu máu ngoại vi sử dụng bộ kit BINKIT® đã được thực hiện thành công, và đáp ứng đủ các yêu cầu cho các ứng dụng lâm sàng trong việc điều trị ung thư tại Việt Nam.