Sốt trong khi mang thai có nguy hiểm?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Thị Hiên - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Trong quá trình mang thai, cơ thể người mẹ có nhiều thay đổi, hệ miễn dịch hoạt động yếu hơn tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến các triệu chứng như sốt. Sốt khi mang thai có thể gây ảnh hưởng tới thai nhi và mức nguy hiểm tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ sốt.

Nguyên nhân gây sốt khi mang thai rất nhiều, dưới đây là một số nguyên nhân hay gặp:

Viêm ruột thừa

• Dấu hiệu: Sốt, đau hố chậu phải âm ỉ và tăng dần; Nôn, buồn nôn, bí trung đại tiện.
• Khám: Phản ứng hố chậu phải, Mac burney (+), tử cung có thai phát triển bình thường

Đây là trường hợp sốt do nguyên nhân ngoại khoa cần xử lý bằng phẫu thuật cắt ruột thừa.

Viêm bàng quang

• Dấu hiệu nhận biết: Đái khó, đái đau, đái buốt, đái rắt, đau bụng vùng sau mu.
• Xét nghiệm nước tiểu bạch cầu, đôi khi có hồng cầu và protein

Viêm thận bể thận cấp

• Dấu hiệu nhận biết: Sốt cao, rét run, đái khó, đái rắt, đau bụng vùng thắt lưng, ấn đau tại xương sườn
• Xét nghiệm máu bạch cầu trung tính tăng, xét nghiệm nước tiểu thấy có bạch cầu, hồng cầu, cấy nước tiểu tìm vi khuẩn và làm kháng sinh đồ.
• Siêu âm đài bể thận giãn, niệu quản giãn, thai phát triển bình thường.

Điều trị viêm đường tiết niệu bằng kháng sinh, tốt nhất theo kết quả kháng sinh đồ.

Viêm đường hô hấp trên do vi khuẩn

• Đây là nguyên nhân gây hay gặp gây ra sốt, đau họng, khàn tiếng, chảy nước mũi vàng, ho khan hay ho có đờm.
• Điều trị bằng thuốc kháng sinh, kháng viêm giảm tiết dịch.

Viêm phổi

• Dấu hiệu: Sốt, thường sốt cao rét run, khó thở nhanh, đau ngực, ho có đờm
• Khám: Họng xung huyết đỏ, nghe phổi có ran nổ, ran ẩm.
• Chụp phổi có hình mờ thùy phổi (chú ý tấm chì bảo vệ thai nhi).

Cần phát hiện và điều trị bằng kháng sinh càng sớm càng tốt.

Sốt do virus

Có thể do nhiều loại virus gây ra như cúm, rubella, quai bị, thủy đậu, virus dengue gây sốt xuất huyết..

• Dấu hiệu: Sốt cao 38-40◦ C, viêm long đường hô hấp trên(đau họng, chảy mũi, ho...), đau mỏi toàn thân, dấu hiệu sốt hết sau 1 tuần.
• Rubella: Nổi ban ở mặt, tay, toàn thân.
• Quai bị: Sưng, nóng, đau tuyến nước bọt mang tai một bên hay cả 2 bên.
• Thủy đậu: Nổi mụn nước các kích thước khác nhau.

Điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng: Hạ sốt, nâng cao thể trạng. Thai 3 tháng đầu cần chú ý khả năng ảnh hưởng đến thai, gây dị dạng thai.

Sốt rét

• Dấu hiệu: Sốt rét không có biến chứng: Rét run, sốt nóng, ra mồ hôi có chu kỳ (hàng ngày hay cách ngày), nhức đầu, đau khớp, đau cơ. Có thể lách to
• Sốt rét ác tính có biến chứng nặng: Sốt rét kèm thêm thiếu máu, hôn mê, đái ra huyết sắc tố, có thể co giật, vàng da.
• Xét nghiệm: Phiến đồ máu ngoại vi tìm ký sinh trùng, test nhanh tìm kháng thể.

Cần được phát hiện và điều trị bằng thuốc sớm, bệnh có nguy cơ ảnh hưởng tới mẹ và bé. Sốt rét ác tính có nguy cơ đe dọa tính mạng của sản phụ và nhiều nguy cơ ảnh hưởng tới thai nhi.

Viêm gan B

• Dấu hiệu: Sốt, mệt mỏi, chán ăn, vàng da, nước tiểu vàng, gan to; Có thể đau cơ, đau khớp, nổi mề đay, lách to.
• Xét nghiệm: Chức năng gan, men gan tăng cao, kháng thể kháng nguyên virus HbsAg, HbeAg, Định lượng phiên bản virus trong máu (PCA).

Viêm gan do virus diễn ra trong giai đoạn chuyển dạ rất nặng vì suy gan cấp, chảy máu do rối loạn đông máu, hôn mê gan do suy gan. Cần phân biệt với: Tiền sản giật nặng, hội chứng HELLP

Điều trị: Sản phụ cần được điều trị tại khoa truyền nhiễm, nghỉ ngơi nâng cao thể trạng và dùng thuốc giảm lượng virus trong máu.

Nhiễm khuẩn thai

• Triệu chứng: Sốt, ra khí hư hôi, tử cung căng đau, có thể đau bụng dưới, phản ứng thành bụng, ra máu âm đạo kéo dài, mủ chảy ra từ cổ tử cung, có thể đã sảy thai, thai chết lưu.
• Xử trí: Kháng sinh càng sớm càng tốt. Lấy thai và rau ra khỏi tử cung bằng thuốc hay bằng dụng cụ.

Nhiễm khuẩn ối

• Triệu chứng: Thường gặp trong ối vỡ non, vỡ sớm xử trí không đúng, đôi khi trong chuyển dạ kéo dài. Sốt là triệu chứng thường gặp, sốt cao, rét run, dịch âm đạo hôi, đau bụng, tim thai nhanh. Tử cung căng đau, nước ối có mùi hôi.
• Cấy dịch ối có vi khuẩn, xét nghiệm máu bạch cầu trung tính cao, xét nghiệm CRP (+).
• Xử trí: Kháng sinh liều cao, phối hợp theo kháng sinh đồ. Xử trí thai tùy theo chỉ định sản khoa, có khi cần mổ lấy thai, trong trường hợp nặng có thể phải cắt tử cung.

Mức độ nguy hiểm do sốt gây ra tùy thuộc vào nguyên nhân gây sốt và mức độ sốt.

• Nếu sốt trong 3 tháng đầu do một số loại virus có thể gây ra: Gây sảy thai, thai chết lưu, có thể gây dị tật bẩm sinh. Trong các loại này virus hay gây sốt, thì sốt do nhiễm Rubella được xem là nguy hiểm nhất vì có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh bào thai với nguy cơ xảy ra lên đến 90%, có thể phải đình chỉ thai nghén.
• Sốt virus từ 3 tháng trở đi nguy cơ biến chứng thấp hơn, tuy nhiên một số bệnh vẫn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới mẹ và thai nhi. Ví dụ như sốt xuất huyết ở bất kỳ giai đoạn nào đều có thể gây mất máu ảnh hưởng tới mẹ và bé...
• Phụ nữ mang thai cơ thể suy giảm sức đề kháng nên khi bị sốt do nhiễm vi sinh vật, có thể các triệu chứng nặng hơn.
• Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, sốt nhẹ có thể chưa gây ảnh hưởng đến thai nhi nhưng nếu sốt cao trên 39,5 độ C có thể gây nguy hiểm đến em bé. Thân nhiệt tăng cao đột ngột làm cho thai thai nhi không thích ứng được dễ dẫn đến tình trạng sảy thai.
• Mẹ bầu sốt khi mang thai cần phải sử dụng thuốc điều trị một số nguyên nhân gây bệnh có thể gây ảnh hưởng tới thai nhi.
• Nếu nguyên nhân gây sốt do nhiễm khuẩn thai hay nhiễm khuẩn ối thì rất nguy hiểm vì hầu hết là phải loại bỏ thai nhi. Mẹ còn nguy cơ phải cắt tử cung.

Sốt khi mang bầu có thể gây biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng tới thai nhi. Để phòng tránh một số nguyên nhân gây sốt phụ nữ mang thai nên thực hiện việc tiêm phòng đầy đủ trước khi có ý định mang thai, đặc biệt là rubella vì có thể gây dị tật thai khi mắc trong 3 tháng đầu. Nếu có triệu chứng sốt cần đặt hẹn thăm khám ngay với bác sĩ Sản phụ khoa để được tư vấn và chỉ định can thiệp kịp thời.