Nguyên nhân gây tắc mạch não

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Huỳnh An Thiên - Bác sĩ Nội thần kinh - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Nhồi máu não là nguyên nhân chủ yếu gây nên đột quỵ do sự tắc nghẽn của các mạch cung cấp máu cho não bộ. Theo tổ chức CDC (Trung tâm kiểm soát và phòng bệnh) thì đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 5 ở Mỹ. Trong đó 87% đột quỵ não là nhồi máu não.

Nguyên nhân thường gặp của tắc mạch não bao gồm:

• Xơ vữa động mạch: chiếm 50%, trong đó các mạch máu lớn ngoài sọ chiếm 45%, mạch máu lớn trong sọ (chiếm 5%).
• Nguyên nhân từ tim gây cục huyết khối: bệnh van tim, rung nhĩ chiếm 20%.
• Tắc các mạch máu nhỏ trong não (chiếm 25%)
• Bệnh về máu (chiếm <5%).

• Tăng huyết áp: là nguyên nhân hàng đầu của đột quỵ.
• Tiểu đường: bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh gấp 4 lần.
• Xơ vữa động mạch hoặc bệnh động mạch cảnh: người mắc bệnh hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh xơ vữa động mạch và bệnh động mạch cảnh (hẹp động mạch cảnh..) sẽ tăng nguy cơ bị đột quỵ.
• Rung nhĩ: khoảng 15% đột quỵ xảy ra ở người rung nhĩ.
• Tăng mỡ máu (tăng cholesterol máu): nồng độ cao cholesterol xấu (LDL) hoặc nồng độ thấp cholesterol tốt (HDL) đều tăng nguy cơ huyết khối động mạch, dẫn đến tắc mạch não.
• Lối sống tĩnh tại: ít hoạt động thể lực dẫn đến hàng loạt các rối loạn khác như tăng huyết áp, tăng cholesterol máu và béo phì. Tất cả các rối loạn trên đều tăng nguy cơ huyết khối động mạch.
• Béo phì.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: ăn quá nhiều đường, chất béo no, chứa nhiều cholesterol, nhiều muối dẫn đến tiểu đường, tắc mạch, tăng huyết áp và tăng cholesterol máu.
• Tuổi: tăng nguy cơ đột quỵ não ở người lớn hơn 55 tuổi, nguy cơ tăng lên mỗi năm.
• Bệnh nhân có tiền sử tắc mạch não thoáng qua: tăng nguy cơ tắc mạch não gây đột quỵ thực sự. Tắc mạch não thoáng qua có triệu chứng tương tự như đột quỵ tuy nhiên thường xảy ra trong thời gian ngắn và tự phục hồi. 1/3 bệnh nhân tắc mạch não thoáng qua bị đột quỵ thực sự trong vòng 1 năm.
• Hút thuốc lá: hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ làm tăng tắc mạch não do một số nguyên nhân:
  • Tăng hình thành cục huyết khối.
  • Tăng xơ vữa động mạch.
  • Tăng cholesterol máu.
  • Làm hẹp lòng mạch.
  • Tổn thương tế bào nội mạc mạch máu.

• Khám định kỳ: tăng huyết áp và tăng cholesterol máu không biểu hiện triệu chứng bởi mắt thường. Kiểm tra thường xuyên là biện pháp duy nhất phát hiện và theo dõi diễn biến của bệnh. Xét nghiệm máu và khám lâm sàng thường xuyên sẽ giúp phát hiện các vấn đề sức khỏe sớm và điều trị kịp thời.
• Tập luyện thể dục thể thao đều đặn: Lối sống hoạt động giúp giảm nguy cơ đái tháo đường, tăng huyết áp, tăng mỡ máu và các vấn đề làm tăng nguy cơ đột quỵ khác.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống ít chất béo, ít muối, ít đường, nhiều rau củ quả, đồ ăn tươi sống.
• Không hút thuốc lá: không hút thuốc là chủ động và thụ động.
• Tiền sử gia đình: thảo luận với bác sĩ về tiền sử gia đình có người thân bị đột quỵ thiếu máu não.
• Dự phòng Aspirin: Một số bệnh nhân có nguy cơ cao được khuyến cáo sử dụng Aspirin hàng ngày. Cần đi khám và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý dùng thuốc không đúng chỉ định vì nguy cơ chảy máu có thể xảy ra.
• Ngủ đủ giấc, hạn chế stress: ngủ đủ giấc, tránh làm việc căng thẳng stress có tác dụng ngăn ngừa đột quỵ.

Đột quỵ do tắc mạch não là một cấp cứu với biện pháp sử dụng thuốc tiêu sợi huyết làm tan cục máu đông. Thuốc được chỉ định trong vòng 4 giờ sau khi khởi phát triệu chứng đột quỵ đầu tiên. Kết quả điều trị phụ thuộc vào thời gian bệnh nhân được sử dụng thuốc tiêu sợi huyết sớm đến đâu.

• Ưu điểm của thuốc tiêu sợi huyết: Sử dụng kịp thời thuốc tiêu sợi huyết sẽ làm tan cục máu đông gây tắc mạch máu não, giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng nguy kịch và nhanh chóng phục hồi.
• Nhược điểm: Đòi hỏi phải nhanh chóng điều trị trong thời gian ngắn nhất tới các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị.

Hiện nay, bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec áp dụng triển khai kỹ thuật điều trị đột quỵ bằng tiêu sợi huyết, đạt được nhiều thành công trong cấp cứu đột quỵ não. Với tỷ lệ thành công trong điều trị đạt tới trên 90%, thuốc tiêu sợi huyết đang mở ra hi vọng và cơ hội cho người bệnh. Bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp này càng sớm thì khả năng phục hồi càng nhanh mà không để lại bất cứ di chứng nào.

Với trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại cho kết quả CT perfusion trong vòng 7 phút và thực hiện thường quy. Để có được những thành công kể trên, không thể không kể tới sự đóng góp của các bác sĩ dày dặn kinh nghiệm tại Vinmec cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại hỗ trợ cùng quy trình khám chữa bệnh hết sức chặt chẽ, bệnh nhân hoàn toàn cảm thấy yên tâm khi được điều trị tại đây.

Nếu chưa chắc chắn mình có bị đột quỵ não hay không, bạn nên thực hiện tầm soát đột quỵ. Hiện nay, Chụp cộng hưởng từ - MRI/MRA được coi là công cụ “vàng” tầm soát đột quỵ não. MRI được sử dụng để kiểm tra tình trạng hầu hết các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt có giá trị trong chụp ảnh chi tiết não hoặc thần kinh cột sống. Do có độ phân giải và tương phản tốt nên hình ảnh MRI cho phép phát hiện ra các điểm bất thường ẩn sau các lớp xương mà các phương pháp tạo ảnh khác khó có thể nhận ra. MRI có thể cho kết quả chuẩn xác hơn so các kỹ thuật dùng tia X (ngoại trừ kỹ thuật chụp DSA đánh giá mạch máu) trong chẩn đoán các bệnh lý não, tim mạch, đột quỵ,... Hơn nữa, quá trình chụp bằng MRI không gây tác dụng phụ như trong chụp X-quang hay cắt lớp vi tính (CT).\

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang sở hữu Hệ thống chụp MRI 3.0 Tesla được trang bị tối tân bởi hãng GE Healthcare (Mỹ) với chất lượng hình ảnh cao, cho phép đánh giá toàn diện, không bỏ sót tổn thương mà lại giảm được thời gian chụp. Công nghệ Silent giúp hạn chế gây ra tiếng ồn, tạo sự thoải mái và giảm căng thẳng cho khách hàng trong quá trình chụp, giúp cho việc thu hình đạt chất lượng tốt hơn và rút ngắn thời gian chụp.Với hệ thống MRI tối tân và áp dụng các phương pháp can thiệp mạch não hiện đại, đội ngũ chuyên gia chẩn đoán hình ảnh và thần kinh giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản, Vinmec là địa chỉ khám, tầm soát nguy cơ đột quỵ uy tín được khách hàng tin cậy.

Trong thời gian qua; Vinmec đã cấp cứu, điều trị kịp thời thành công nhiều trường hợp đột quỵ, không để lại di chứng: Cứu sống người bệnh bị 2 lần đột quỵ não liên tiếp; Ứng cứu nữ du khách nước ngoài thoát khỏi “cửa tử” đột quỵ;...