Tiêm vắc-xin bạch hầu - uốn ván - ho gà khi mang thai giúp bảo vệ em bé của bạn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thanh Phước - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Tiêm vắc - xin chủng ngừa bạch hầu - uốn ván - ho gà (Tdap) cho bà bầu được khuyến cáo khi mang thai vào khoảng tuần 27 - 36, giúp bảo vệ em bé chống lại tác nhân gây bệnh ngay từ khi sinh ra thay vì phải đợi đến 2 tháng tuổi mới có thể tiêm ngừa vắc - xin được.

Uốn ván, bạch hầu và ho gà là những bệnh rất nghiêm trọng đối với phụ nữ mang thai và em bé sau sinh.

• Bệnh uốn ván (Tetanus):

Uốn ván là căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng do Clostridium, một loại vi khuẩn uốn ván phổ biến gây ra. Nguyên nhân là do các dụng cụ cắt rốn chưa tiệt trùng và gốc dây rốn khó lành. Các vi khuẩn uốn ván có thể dễ dàng đi vào cơ thể qua các vết thương hở. Một khi các vi khuẩn tấn công vào da, chúng sẽ sản xuất ra một loại độc tố có tên là tetenospasmin đi vào trong máu. Độc tố này tấn công vào hệ thần kinh và dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.Trẻ sơ sinh dễ mắc uốn ván nếu trong quá trình mang thai mẹ bầu chưa được chủng ngừa căn bệnh này nên trẻ không nhận được khả năng miễn dịch truyền từ mẹ. Do đó, bạn nên thực hiện việc tiêm phòng uốn ván đầy đủ trước và sau khi mang thai.

• Bệnh bạch hầu (Diphtheria):

Bệnh bạch hầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn bạch hầu hình que (corynebacteria) gây ra, được đặc trưng bởi quá trình viêm cùng với sự hình thành màng fibrin tại vị trí thâm nhập của tác nhân, ngoại độc tố đi vào máu gây nhiễm độc cho cơ thể với những biến chứng nặng. Sau khi bị nhiễm vi khuẩn, bệnh có thể cần từ 2 đến 5 ngày mới bắt đầu xuất hiện triệu chứng. Các triệu chứng xuất hiện từ từ và thường khởi phát bằng sốt nhẹ, đau họng, khó nuốt, bệnh nhân thường có cảm giác mệt mỏi toàn thân và giảm vị giác. Trong vòng 2 đến 3 ngày, những mảng bám màu xám, dính, chắc xuất hiện ở vùng hầu họng, và có thể chảy máu nếu như cố gỡ ra.Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến những vấn đề nặng nề như suy hô hấp, thương tổn tim, thương tổn thận, và thương tổn thần kinh.

• Bệnh ho gà (Pertussis):

Ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính qua đường hô hấp do trực khuẩn Bordetella pertussis gây nên. Bệnh có biểu hiện ho nhẹ ban đầu thường giống cảm lạnh, nhưng khi trở nặng người bệnh có thể ho rít từng cơn và nôn ói. Đối tượng thường bị ho gà tấn công chính là trẻ em. Ho gà có thể gây những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là đối với trẻ dưới 1 tuổi chưa được tiêm ngừa vắc-xin ho gà. Bệnh có thể dẫn đến tử vong nếu ba mẹ không phát hiện và chữa trị kịp thời.

Bệnh bạch hầu, uốn ván và ho gà là do vi khuẩn gây ra. Bạch hầu và ho gà có khả năng lây lan từ người sang người thông qua dịch tiết khi ho hoặc hắt hơi. Uốn ván xâm nhập vào cơ thể thông qua vết cắt, vết trầy xước hoặc vết thương.

Vắc - xin Tdap (Tetanus, Diphtheria and Pertussis) có tác dụng bảo vệ bà bầu và em bé khỏi những bệnh này. Tiêm vắc - xin Tdap cho phụ nữ mang thai giúp bảo vệ trẻ sơ sinh chống lại bệnh ho gà và uốn ván sơ sinh.

Trước khi vắc - xin xuất hiện, có tới 200.000 ca mắc bạch hầu, 200.000 ca mắc ho gà và hàng trăm trường hợp bị uốn ván đã được báo cáo tại Hoa Kỳ mỗi năm. Kể từ khi tìm ra vắc - xin Tdap, các báo cáo về các trường hợp mắc bệnh đã giảm khoảng 99% đối với uốn ván và bạch hầu và khoảng 80% đối với bệnh ho gà.

Vài tháng đầu đời là thời gian trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc bệnh ho gà cao nhất và dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, có nguy cơ cao đe dọa tính mạng. Hầu hết các trường hợp tử vong do bệnh đều là trẻ sơ sinh chưa được bảo vệ bởi vắc - xin. Nguyên nhân là vì các bé còn quá nhỏ để được bảo vệ bởi việc tiêm vắc - xin phòng bệnh. Theo đó, chủng ngừa chỉ có thể bắt đầu khi trẻ được 2 tháng tuổi.

Để bảo vệ em bé trong khoảng thời gian đặc biệt nhạy cảm này, bà bầu nên tiêm vắc - xin uốn ván, bạch hầu và ho gà trong mỗi lần mang thai.

Sau khi được tiêm phòng vắc - xin Tdap, cơ thể bà bầu sẽ tạo ra các kháng thể cần thiết và truyền cho em bé trước khi sinh. Những kháng thể này giúp bảo vệ em bé chống lại bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà trong vài tháng đầu đời. Tiêm vắc - xin Tdap cho bà bầu cũng giúp bảo vệ em bé tránh khỏi một số biến chứng nghiêm trọng của bệnh.

Lượng kháng thể trong cơ thể của phụ nữ mang thai sẽ đạt mức cao nhất trong khoảng 2 tuần sau khi được tiêm ngừa, tuy nhiên cần khoảng 2 tuần để truyền kháng thể cho em bé trong bụng. Do vậy, thời điểm thích hợp nhất để tiêm vắc - xin uốn ván, bạch hầu, ho gà cho bà bầu là giai đoạn đầu trong tam cá nguyệt thứ 3.

Lượng kháng thể được sinh ra sau khi chủng ngừa vắc - xin sẽ giảm dần theo thời gian. Vì vậy, nữ giới nên tiến hành tiêm nhắc lại đối với vắc - xin Tdap trong mỗi lần mang thai. Điều này cho phép em bé trong những thai kỳ sau này có thể nhận được lượng kháng thể tối đa từ người mẹ để phát huy tác dụng bảo vệ và ngăn ngừa bệnh.

3.1. Tiêm vắc - xin Tdap trong khi mang thai sẽ có tác dụng bảo vệ tốt cho mẹ và trẻ sơ sinh

• Khuyến cáo bà bầu nên tiêm Tdap trong mỗi lần mang thai;

Thời gian tối ưu để tiêm Tdap là trong khoảng thời gian từ tuần thứ 27 đến trước tuần thứ 36 của thai kỳ, tốt là trước tuần thứ 35 để kháng thể đạt mức tối đa cho bé trước khi sinh. Điều này là để tối đa hóa phản ứng kháng thể của mẹ và truyền kháng thể thụ động cho trẻ;

• Hiếm khi em bé phải nhập viện điều trị hoặc tử vong vì ho gà khi người mẹ trước đó đã được tiêm ngừa Tdap, thay vì tiêm trong thời kỳ hậu sản.

3.2. Tiêm Tdap sau sinh sẽ không mang lại hiệu quả tối ưu

• Tiêm Tdap sau sinh không thể cung cấp khả năng miễn dịch cho trẻ sơ sinh, trong khi đây là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất với các biến chứng nghiêm trọng của bệnh;
• Trẻ sơ sinh vẫn có nguy cơ mắc bệnh ho gà từ người khác, bao gồm anh chị em, ông bà và những người thân khác;
• Phải mất khoảng 2 tuần sau khi được tiêm Tdap thì người mẹ mới có thể truyền kháng thể bảo vệ khỏi bệnh ho gà cho con, điều đó có nghĩa là người mẹ vẫn có nguy cơ mắc bệnh và lây cho em bé sơ sinh của mình trong khoảng thời gian này.

3.3. Hiệu quả tiêm vắc - xin theo nhóm có thể không đạt và khó thực hiện

• Thuật ngữ “cocooning” (tạm dịch: Tiêm vắc - xin theo nhóm) có nghĩa là việc tiêm vắc - xin cho những người tiếp xúc gần gũi với trẻ sơ sinh bởi vì đây là nhóm đối tượng dễ lây nhiễm tác nhân gây bệnh cho trẻ;
• Trên thực tế, tiêm vắc - xin cho một nhóm người thường khó thực hiện và khá tốn kém để đảm bảo rằng tất cả những người thường xuyên tiếp xúc với trẻ sơ sinh đều được tiêm phòng đầy đủ.

3.4. Vắc - xin Tdap có thể được tiêm sớm hơn trong thai kỳ nếu cần thiết

• Phụ nữ mang thai nên được tiêm phòng Tdap bất cứ lúc nào trong thai kỳ nếu được chỉ định đặc biệt để chăm sóc vết thương hoặc khi xuất hiện dịch bệnh ho gà cộng đồng;
• Nếu Tdap được tiêm sớm trong thai kỳ, không nên tiêm nhắc lại một lần nữa trong chính thai kỳ đó. Chỉ nên chủng ngừa một liều Tdap trong mỗi lần mang thai.

• Những người đã từng có phản ứng dị ứng đe dọa tính mạng sau khi tiêm một liều vắc - xin bạch hầu, uốn ván hoặc ho gà. Ngoài ra, những người đã từng bị dị ứng nặng với bất kỳ thành phần nào của vắc - xin Tdap cũng không nên tiêm ngừa loại vắc - xin này;
• Những người đã từng bị hôn mê hoặc co giật lặp đi lặp lại trong vòng 7 ngày sau khi được tiêm một liều DTP hoặc DTaP khi còn nhỏ, hoặc sau khi tiêm Tdap trước đó, trừ khi tìm thấy nguyên nhân khác không phải do vắc - xin. Trong trường hợp này, người mẹ vẫn có thể được tiêm vắc - xin Td (vắc - xin uốn ván - bạch hầu).

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp nhiều loại vắc - xin đa dạng. Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:

• Khách hàng được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc sau tiêm trước khi có chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới.
• 100% khách hàng tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, yên tĩnh, sạch sẽ.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.

Bài viết tham khảo nguồn: CDC