Xử trí khi đột ngột bị liệt mặt, méo miệng

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi ThS.BS Huỳnh An Thiên - Khoa Khám bệnh và Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Mùa lạnh, đặc biệt là thời gian giao mùa xuất hiện khá nhiều các trường hợp liệt mặt, méo miệng do liệt dây thần kinh số 7. Mặc dù có khả năng hồi phục nhanh nhưng bệnh dễ để lại di chứng về thẩm mỹ nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Các triệu chứng thường xuất hiện khá đột ngột sau một đêm ngủ dậy và không có dấu hiệu báo trước. Một số triệu chứng gợi ý để phát hiện liệt mặt gồm có:

• Tình cờ thấy khó khăn khi cười nói, uống nước, súc miệng thấy nước trào ra một bên;
• Đột ngột thấy mất cân xứng giữa hai bên mặt, nửa bên liệt bất động và mất nếp nhăn trán;
• Mắt bên liệt nhắm không kín, lông mày sụp, rãnh mũi - má mờ và góc miệng bị xệ xuống;
• Người bệnh thường không làm chủ được các động tác phồng má, cười, chu môi, nhăn trán và thường bị chảy dãi, nước ở một góc miệng;
• Ít gặp hơn có thể thấy bệnh nhân bị tê, mất vị giác ở 2/3 trước lưỡi.

Liệt mặt có thể xảy ra ở mọi độ tuổi nhưng thường dễ mắc hơn ở phụ nữ có thai, người mắc các bệnh lý như đái tháo đường, cảm cúm, suy giảm miễn dịch, người già và người có thể trạng yếu.

Đặc biệt ở những người thường xuyên thức khuya hoặc lạm dụng rượu bia khiến cơ thể mệt mỏi và tinh thần sa sút, căng thẳng lại càng dễ nhiễm lạnh do suy giảm sức đề kháng. Nhiễm lạnh chính là nguyên nhân điển hình cho việc tổn thương dây thần kinh số 7, khi mạch máu bị co rút đột ngột làm gián đoạn mạch máu nuôi dưỡng thần kinh.

Những người ít tập luyện, ít tiếp xúc với thiên nhiên hoặc có tiền sử hạ đường huyết, tăng huyết áp, huyết áp thấp hoặc xơ vữa động mạch cũng có nguy cơ cao mắc phải liệt mặt.

Khi phát hiện ra các triệu chứng gợi ý của liệt mặt, méo miệng thì bệnh nhân và người nhà cần bình tĩnh, không nên vội kết luận là biểu hiện của tai biến mạch máu não vì còn nhiều nguyên nhân khác gây nên. Lúc này điều cần nhất là đưa bệnh nhân tới các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm tránh các biến chứng đáng tiếc.

Khi đã được xác định là liệt mặt do liệt dây thần kinh số 7 thì có nhiều phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh nhân như:

• Điều trị nội khoa: Các nhóm corticoid kháng viêm, các nhóm kháng virus hoặc nhóm thuốc giãn mạch, nhóm tái tạo bao myelin và tăng dẫn truyền thần kinh;
• Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật giải phóng dây thần kinh trong ống thần kinh mặt do viêm tai, hoặc phẫu thuật vùng u chèn ép vào dây thần kinh;
• Các phương pháp điều trị hỗ trợ như châm cứu, xoa bóp và vận động vùng cơ mặt đóng vai trò quan trọng trong việc hồi phục sau liệt mặt.

Trong thực tế, nếu nguyên nhân của liệt mặt là nguyên phát như do co mạch máu nuôi gây tổn thương thần kinh thì dù không điều trị cũng có thể tự khỏi. Tuy nhiên, nhiều trường hợp thời gian co mạch quá lâu khiến các cơ mất chi phối và trở nên trơ và nhão, dần dần sẽ co cứng. Chính vì vậy, khi đã phát hiện sớm và loại trừ các nguyên nhân thứ phát nguy hiểm như u chèn ép thì bệnh nhân cần được điều trị tích cực ngay, cũng như thực hiện các phương pháp nhằm phục hồi vận động cơ vùng mặt để trả lại nét mặt tự nhiên như ban đầu.

Bệnh nhân bị liệt mặt, méo miệng có thể đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để được thăm khám và điều trị. Tại đây có đội ngũ bác sĩ chuyên môn Nội thần kinh được đào tạo bài bản, giàu chuyên môn và kinh nghiệm trong khám và điều trị các bệnh liên quan đến hệ thần kinh trung ương (hộp sọ, màng não, não bộ, mạch máu não, các dây thần kinh trong sọ, tuyến yên, cột sống, đĩa đệm, màng tủy sống) và hệ thần kinh ngoại vi (các dây thần kinh và hạch thần kinh bên ngoài não bộ và tủy sống).

Bên cạnh đó Vinmec có hệ thống trang thiết bị hiện đại, đạt chuẩn quốc tế; chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp, cho hiệu quả chẩn đoán và điều trị cao.

Thạc sĩ Bác sĩ Huỳnh An Thiên có thế mạnh và kinh nghiệm trong khám, tư vấn và điều trị các bệnh thần kinh; hô hấp và các bệnh nội tiết - chuyển hóa

Trước khi là bác sĩ Nội thần kinh tại Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng, bác sĩ Thiên từng có kinh nghiệm công tác dài tại bệnh viện Trung Ương Huế.