Virus viêm gan C có thể sống bao lâu ở bên ngoài cơ thể?

Trong 5 loại virus viêm gan đã được xác định cho đến nay, virus viêm gan C được phát hiện năm 1989 được đánh giá đặc biệt nguy hiểm, do khả năng dễ chuyển sang dạng viêm gan mạn tính, từ đó tiến triển thành xơ gan và ung thư gan.

Virus viêm gan C (HCV) thuộc họ Flaviviridae, là virus có lõi ARN, có kích thước 50 - 60 nanomet, với chuỗi ARN đơn và vỏ lipoprotein bao bọc. Hiện nay virus viêm gan C được xếp vào các tuýp I, II, III, IV, V và VI. Các tuýp này khác nhau về phân bố dịch tễ học và độc lực gây bệnh. Đặc biệt, tuýp II của virus viêm gan C có tần suất chuyển sang xơ gan cao hơn cả. Viêm gan do HCV có thời gian ủ bệnh 30 - 120 ngày, trung bình 2 tháng.

Bệnh viêm gan C có thể gặp ở mọi nơi trên toàn thế giới. Tỷ lệ người nhiễm HCV cao nhất ở người tiêm chích ma tuý và những người mắc bệnh chảy máu, liên quan đến truyền máu. Hiện nay chưa có vaccine ngừa viêm gan C.

Viêm gan C thường lây truyền khi máu của người nhiễm virus viêm gan C xâm nhập vào cơ thể của người chưa bị nhiễm. Ngày nay, hầu hết những người bị nhiễm bệnh này là do sử dụng chung kim tiêm hoặc các vật dụng khác để tiêm thuốc.

• Nhân viên y tế bị kim đâm trong khi làm việc
• Con được sinh ra từ người mẹ có viêm gan C dương tính.
• Dùng chung một số vật dụng với người mang virus viêm gan C (như dao cạo râu, bàn chải đánh răng...)
• Quan hệ tình dục với người mang virus viêm gan C.

HCV gây viêm gan cấp và có khuynh hướng trở thành mạn tính ở hầu hết các bệnh nhân bị nhiễm trùng. Trên mô hình nhiễm trùng thực nghiệm ở vượn cho thấy: trong viêm gan C cấp có ít hoại tử ở tại tế bào gan trong giai đoạn đầu, RNA của virus được tìm thấy ở tổ chức gan và tồn tại nhiều tuần.

Viêm gan cấp do HCV không đưa đến suy gan cấp, trừ phi bệnh xảy ra ở những cá nhân đã có nhiễm trùng mạn tính với virus viêm gan B (HBV) từ trước. Khoảng 50 - 70% viêm gan C cấp sẽ diễn tiến đến mạn tính.

Cơ chế tổn thương gan ở viêm gan C mạn tính không những do virus mà còn liên hệ với các bệnh lý tự miễn dịch khác của cơ thể. Biến chứng của viêm gan C mạn cuối cùng sẽ đưa đến xơ gan ở 20 - 25% trường hợp và ung thư tế bào gan.

Virus viêm gan C có thể sống ngoài cơ thể, ở nhiệt độ phòng trong thời gian ít nhất là 16 giờ nhưng không lâu hơn 4 ngày.

Hiện nay không có bằng chứng nào về việc bị nhiễm virus viêm gan C do muỗi chích hoặc côn trùng đốt từ người bệnh sang người lành.

Nguy cơ lây truyền viêm gan C qua đường tình dục có thể xảy ra nhưng được cho là thấp. Nguy cơ lây truyền sẽ tăng lên đối với người quan hệ tình dục với nhiều người, người mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, quan hệ tình dục thô bạo hoặc nhiễm HIV. Tuy nhiên vẫn cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về cách thức và khi nào thì virus viêm gan C có thể lây qua quan hệ tình dục.

Điều này vẫn có khả năng xảy ra nhưng khá hiếm, trừ khi có sự tiếp xúc trực tiếp của vùng da bị tổn thương với máu của người nhiễm virus viêm gan C sống cùng trong nhà.

Theo ước tính, cứ mỗi 100 người bị nhiễm virus viêm gan C thì có 75 - 85 người bị nhiễm virus viêm gan C mạn. Trong số đó:

• Có 60 - 70 người bị bệnh lý gan mạn tính
• Có 5 - 20 người bị xơ gan sau khoảng thời gian 20 - 30 năm
• Có 1 - 5 người tử vong do xơ gan hoặc ung thư gan.

Có khoảng 15 - 25% bệnh nhân nhiễm virus viêm gan C có thể tự khỏi bệnh (hết virus viêm gan C trong cơ thể) mà không cần điều trị. Đối với 75 - 85% trường hợp còn lại bệnh không tự khỏi, cần điều trị để tránh những biến chứng lâu dài.