Viêm gan cấp tính là gì? Viêm gan mãn tính là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Trần Quốc Tuấn - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Viêm gan B và viêm gan C là hai bệnh rất thường gặp. Viêm gan mãn tính có thể là nguyên nhân dẫn tới những bệnh lý mãn tính nguy hiểm ở gan. Virus có thể lây lan khi sử dụng chung một số dụng cụ với người mắc bệnh và có thể lây truyền từ mẹ sang con.

Viêm gan B là tổn thương viêm gây ra bởi virus viêm gan B. Tương tự, viêm gan C là tổn thương viêm gây ra bởi virus viêm gan C. Cả hai dạng viêm gan này đều là bệnh lây nhiễm và có thể tiến triển thành những bệnh mãn tính nguy hiểm.

Viêm gan cấp là tình trạng bệnh viêm gan phát sinh trong vòng 6 tháng đầu tiên kể từ khi người bệnh nhiễm virus viêm gan B hoặc C, thời gian lâm bệnh ngắn và chỉ có triệu chứng nhẹ hoặc không hề xuất hiện triệu chứng. Các triệu chứng nếu có, có thể bao gồm:

• Mệt mỏi
• Chán ăn
• Buồn nôn và nôn
• Vàng da (vàng da và mắt)

• Đau dạ dày
• Đau cơ bắp và các khớp

Virut viêm gan ở lâu trong cơ thể có thể dẫn tới viêm gan mãn tính. Người bệnh viêm gan mãn tính nhiễm cùng lúc cả virus viêm gan B và C có thể dẫn tới mắc một số bệnh mãn tính nghiêm trọng, ví dụ như xơ gan. Trong một số trường hợp, viêm gan mãn tính có thể dẫn đến ung thư gan.

Người mang siêu vi viêm gan B hoặc viêm gan C sẽ chung sống với virus suốt đời và hoàn toàn có thể lây truyền cho người khác.

Người mang siêu vi viêm gan B thường là trẻ dưới 5 tuổi, tuy nhiên cũng có một số ít người lớn trở thành người mang siêu vi. Hầu hết ở người mang siêu vi không xuất hiện triệu chứng, song, có một vài trường hợp tiến triển thành bệnh lý viêm gan nghiêm trọng và gây tử vong. Đối với viêm gan C, khoảng 75-85% người lớn nhiễm virus viêm gan C sẽ trở thành người mang siêu vi viêm gan C, trong đó, khoảng 2/3 số người mang siêu vi viêm gan C sẽ mắc bệnh gan mãn tính.

Virus viêm gan B lan truyền trực tiếp qua đường tiếp xúc chất lỏng cơ thể (như máu, tinh dịch hay dịch âm đạo), ví dụ như lây khi quan hệ tình dục không có bảo hộ, hoặc dùng chung kim tiêm. Viêm gan B có thể lây từ mẹ sang con trong khi sinh nở. Ngoài ra, sống chung và dùng chung một số đồ dùng cá nhân như bàn chải, dao cạo râu với người nhiễm virut cũng tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm. Virus viêm gan B không lây truyền qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ăn uống chung, ho, hắt xì, và cũng không lây qua đường cho con bú.

Có thể chẩn đoán người bệnh nhiễm virus viêm gan B bằng các xét nghiệm máu tìm kháng thể kháng virus khác nhau. Các xét nghiệm này có thể kiểm tra người bệnh mới nhiễm virus, hay đã trở thành người mang siêu vi mãn tính. Thậm chí, thông qua các xét nghiệm, bác sĩ còn có thể xác định khách hàng đã từng mắc virus viêm gan B trong quá khứ và hiện đã miễn dịch, hay xác định khách hàng đã tiêm vắc-xin viêm gan B hay chưa.

Những đối tượng bên dưới được khuyến cáo nên xét nghiệm kiểm tra virus viêm gan B:

• Phụ nữ có thai
• Trẻ có mẹ nhiễm virus
• Người có đối tác sinh hoạt tình dục nhiễm virus. Hoặc chung sống với người có nhiễm virus.
• Người có mắc bệnh HIV
• Người thuộc giới tính thứ 3
• Nhân viên y tế, những người tiếp xúc với khối lượng lớn bệnh nhân có nguy cơ mắc viêm gan B hàng ngày, đặc biệt là điều dưỡng.
• Người sinh ra hoặc có cha mẹ sinh ra ở vùng có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B cao.
• Người phải điều trị lọc thận, điều trị ung thư hoặc các thuốc ức chế hệ miễn dịch

Không có thuốc chữa virut viêm gan B, tuy nhiên, có thể kiểm soát các triệu chứng và điều trị các bệnh gan có nguyên nhân do virut viêm gan B.

Vắc-xin là cách dự phòng viêm gan B hiệu quả nhất, thúc đẩy hệ miễn dịch cơ thể chiến đấu với virus ngay cả khi đã phơi nhiễm. Phác đồ viêm gan B gồm 3 mũi.

Những người mới phơi nhiễm virut viêm gan B và chưa tiêm phòng, bên cạnh mũi tiêm phòng sẽ được tiêm thêm Globulin miễn dịch kháng viêm gan B (HBIG). HBIG chứa các kháng thể kháng virus, giúp tăng thêm hiệu quả dự phòng nhiễm virus viêm gan B.

Virut viêm gan C lan truyền qua tiếp xúc trực tiếp đường máu, ví dụ dùng chung kim tiêm, và có thể lây từ mẹ sang con. Dù khó xảy ra, nhưng virut này cũng có thể lây qua đường quan hệ không bảo vệ. Virut viêm gan C không lây lan qua tiếp xúc thông thường.

Để kiểm tra người bệnh có virut viêm gan C hay không, bác sĩ sẽ chỉ định một vài xét nghiệm. Trước hết là xét nghiệm chỉ ra khách hàng có nhiễm virut viêm gan C hay không. Nếu kết quả dương tính thì làm xét nghiệm xác nhận nhằm kiểm chứng xét nghiệm miễn dịch và nhằm xác định lượng siêu vi.

Một số người có nguy cơ cao như:

• Người sinh trong khoảng từ năm 1945 - 1965
• Bệnh nhân đã hoặc đang điều trị lọc máu
• Người nhiễm HIV
• Người có men gan bất thường
• Được truyền máu của bệnh nhân phát hiện dương tính với virut viêm gan C sau khi cho máu
• Nhân viên y tế, những người tiếp xúc với khối lượng lớn bệnh nhân có nguy cơ mắc viêm gan B hàng ngày, đặc biệt là điều dưỡng.
• Trẻ có mẹ mắc viêm gan C

Điều trị bằng các dược phẩm kháng virut. Ngày nay, với công nghệ và kiến thức y khoa tiên tiến, hầu hết bệnh nhân có viêm gan C mãn tính đều có thể được cứu chữa. Việc điều trị viêm gan C cũng làm giảm các biến chứng lâu dài của bệnh.

Hiện chưa có vắc-xin ngừa viêm gan C, bởi vậy, chính bản thân mỗi người đều nên tự bảo vệ mình bằng một vài cách sau:

• Sử dụng bao cao su khi quan hệ.
• Tìm hiểu rõ về đối tác trong sinh hoạt tình dục. Đồng thời, mỗi người chỉ nên có một đối tác sinh hoạt tình dục.

Bài viết tham khảo nguồn Acog.org