Vấn đề quan hệ tình dục đối với người bệnh ung thư cổ tử cung

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thiện Quang - Bác sĩ Nội ung Bướu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Những phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung bên cạnh việc phải đối diện với nỗi đau bệnh tật thì khi điều trị khỏi bệnh, nhiều người còn lo lắng về ảnh hưởng của bệnh đến đời sống tình dục. Đây là vấn đề nhạy cảm và thường bị bỏ sót trong quá trình điều trị ung thư cổ tử cung.

Ung thư phụ khoa, đặc biệt là ung thư cổ tử cung và phương pháp điều trị của ung thư cổ tử cung có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục. Khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất là âm đạo, ruột, trực tràng, bàng quang và có thể phát triển thành một loạt các thay đổi và rối loạn, chủ yếu là tình dục. Theo một số chuyên gia, rối loạn chức năng tình dục là nguồn đau khổ chính cho bệnh nhân sau khi điều trị ung thư cổ tử cung, chẳng hạn:

• Phẫu thuật cắt rộng chu cung và mô cạnh âm đạo làm tổn thương đến đám rối thần kinh thực vật chi phối các tạng trong vùng chậu. Điều này dẫn đến giảm tiết dịch nhờn âm đạo khi giao hợp cũng như giảm khoái cảm tình dục. Phẫu thuật là một trong những phương pháp được chỉ định để điều trị hầu hết các ung thư phụ khoa. Khi bệnh nhân cắt tử cung tận gốc, t1 phần âm đạo trên bị loại bỏ, do đó làm giảm độ dài âm đạo. Phẫu thuật cắt bỏ âm hộ làm thay đổi cấu trúc và hình dạng của âm hộ người phụ nữ.
• Xạ trị dẫn đến khô và đau âm đạo, có khi bị teo, dính, chít hẹp âm đạo. Tác dụng phụ của hóa chất như: Mệt mỏi, nôn ói, giảm hoạt động sinh dục. Hóa trị cũng là một trong những yếu tố thúc đẩy phụ nữ vào giai đoạn mãn kinh sớm và đem lại nhiều hệ lụy trong sinh hoạt tình dục ở phụ nữ trẻ hoặc tiền mãn kinh.

Ngoài ra còn có nguyên do một số lý do bao gồm:

• Thiếu kinh nghiệm, chưa được đào tạo bài bản cũng như chuyên sâu trong các lĩnh vực như tư vấn tâm sinh lý, chăm sóc giảm nhẹ, kế hoạch xuyên suốt hành trình điều trị bệnh,...
• Bệnh nhân ngại ngùng.
• Thiếu các nguồn cung cấp hỗ trợ khi cần.

Một nghiên cứu ở Brazil năm 2012 đã đánh giá chức năng tình dục của 71 bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung tiến triển cục bộ và được điều trị bằng xạ trị cho thấy: Rối loạn chức năng tình dục đã được xác nhận ở 3/4 bệnh nhân. Kết quả cũng cho thấy tỷ lệ kiêng quan hệ tình dục ở 73,6% bệnh nhân; có thể liên quan đến các yếu tố như chia tay người yêu, ly thân hoặc ly dị sau khi chẩn đoán hoặc điều trị ung thư và thiếu sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Vậy, sau khi điều trị ung thư cổ tử cung có quan hệ được không?

Câu trả lời là có. Dù phẫu thuật cắt bỏ tử cung hay xạ trị thì sau điều trị, bệnh nhân ung thư cổ tử cung vẫn có thể duy trì “chuyện ấy”, chỉ có việc sinh con là không thể nếu bệnh nhân đã cắt bỏ tử cung. Tuy nhiên, như đã nói ở trên, tác dụng phụ của hóa chất, phương pháp điều trị khiến cho người phụ nữ gặp phải các vấn đề do rối loạn chức năng tình dục. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống và mối quan hệ lứa đôi.

Để giải quyết những thay đổi đời sống tình dục do ung thư và phương pháp điều trị ung thư gây ra, cần có sự kiên trì và nỗ lực từ 3 phía: Người bệnh, bác sĩ và người thân.

• Bệnh nhân hãy dành thời gian để trao đổi với chuyên gia y tế về tình dục cũng như với “đối tác” về những điều bản thân biết và cảm nhận, bày tỏ mong muốn của bản thân với đối phương, hướng dẫn đối phương cách, tư thế giúp bản thân cảm thấy thoải mái nhất và giảm đau đớn.
• Đừng ngần ngại bày tỏ những băn khoăn của bản thân với các nhân viên y tế về những khó khăn bạn gặp phải trong đời sống chăn gối sau khi điều trị ung thư. Như đã nói ở trên, rối loạn quan hệ tình dục là vấn đề mà hầu hết những phụ nữ ung thư phụ khoa gặp phải.

• Hãy biết chấp nhận chính mình: dành thời gian để làm quen với sự thay đổi của cơ thể, xem ung thư như một khởi đầu mới trong cuộc sống.
• Ăn uống và tập thể dục để giữ cơ thể và tinh thần của bạn luôn khỏe mạnh. Tập các bài tập thư giãn cùng chuyên gia trị liệu sẽ giúp bạn cải thiện thể trạng, giải tỏa căng thẳng.
• Người đàn ông đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giúp đỡ bệnh nhân vượt qua việc điều trị ung thư dai dẳng và mệt mỏi. Sự quan tâm chăm sóc, cử chỉ âu yếm, vuốt ve của người bạn tình, bạn đời là liều thuốc hữu hiệu, có ý nghĩa to lớn trong đời sống vợ chồng, cũng như trong giải quyết các rối loạn tình dục gây ra bởi ung thư cổ tử cung.

Mặc dù có rất nhiều khó khăn gây trở ngại cho chuyện chăn gối của người phụ nữ sau điều trị ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, vấn đề này hoàn toàn có thể cải thiện sau thời gian kiên trì của người bệnh, đặc biệt là sự cảm thông, hỗ trợ từ phía “đối tác”.