U tuyến giáp: Chẩn đoán u lành - u ác như thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Vũ Thị Duyên - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Triệu chứng khối u tuyến giáp thường phát triển khá thầm lặng, hầu hết được phát hiện qua siêu âm và khám sức khỏe định kỳ. Vì vậy, để chẩn đoán chính xác căn nguyên của khối u, cần phải làm thêm một số xét nghiệm. Dù cho là xác định khối u lành tính hay khối u ác tính thì đều phải làm rõ vị trí, kích thước và tính chất của khối u.

Bác sĩ sẽ trực tiếp thăm khám xác định vị trí khối u tuyến giáp tại cổ. Bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện động tác nuốt, khối u ở tuyến giáp sẽ di chuyển lên xuống khi người bệnh nuốt. Bác sĩ hỏi và phát hiện các triệu chứng của cường giáp, như run tay, tăng phản xạ, nhịp tim nhanh hoặc loạn nhịp cũng như các triệu chứng của nhược giáp như nhịp tim chậm, da khô và phù mặt.

Xét nghiệm định lượng các hormone do tuyến giáp tiết ra trong máu là thyroxine, triiodothyronine ( T3, T4) và hormone kích thích tuyến giáp ( TSH) (được phóng thích bởi tuyến yên). Bằng việc xét nghiệm này có thể cho biết tuyến giáp sản sinh ra thyroxine có quá nhiều (cường giáp) hay quá ít (suy giáp).

Siêu âm tuyến giáp là sử dụng sóng âm thanh tần số cao thay vì bức xạ để tạo ra hình ảnh. Siêu âm nhằm xác định hình dạng kích thước và cấu trúc của các khối u nhỏ, phân biệt cấu trúc dạng nang với u đặc hoặc xác định sự hiện diện của đa nhân trong tuyến giáp. Ngoài ra, siêu âm còn được sử dụng như một công cụ trong việc thực hiện sinh thiết lõi bằng kim nhỏ.

Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ khối u tuyến giáp được sử dụng để xác định có tồn tại hay không sự hiện diện của tế bào ung thư bất thường. Phương pháp này cũng giúp phân biệt u giáp lành tính và ác tính. Bác sĩ sẽ tiến hành dùng kim rất nhỏ chọc vào trong khối u và lấy mẫu tế bào. Thủ thuật được tiến hành trong khoảng 20 phút, nguy cơ tai biến là rất ít. Hiện nay, phương pháp này bác sĩ sẽ chọc hút dưới hướng dẫn của siêu âm để giúp định hướng đặt kim. Các mẫu sinh thiết chọc hút sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm và phân tích dưới kính hiển vi.

Để khẳng định thêm chính chất của khối u tuyến giáp, bác sĩ có thể làm thêm xạ hình tuyến giáp. Việc xạ hình được tiến hành như sau: Đồng vị phóng xạ iốt được tiêm vào tĩnh mạch cánh tay, cùng lúc đó một máy ảnh đặc biệt quét qua tạo nên hình ảnh tuyến giáp trên màn hình máy tính.

Các khối u sản sinh ra hormone tuyến giáp ngoại lai (nốt nóng) sẽ xuất hiện khi quét vì chúng chiếm nhiều đồng vị hơn so với mô bình thường. Nốt lạnh xuất hiện dưới dạng khuyết hoặc lỗ hổng trong quá trình quét. Đa số các nốt nóng là lành tính, trong khi đó, nốt lạnh lại có khả năng gây ung thư.

Nhược điểm của xạ hình giáp là không thể phân biệt tính chất lành tính hay ác tính của những nốt lạnh. Thời gian xạ hình giáp thay đổi, tùy thuộc vào thời gian để đồng vị phóng xạ tiếp cận tuyến giáp. Người được khám có thể bị khó chịu ở cổ khi thời gian xạ hình kéo dài và sẽ phải chịu tiếp xúc trực tiếp với một lượng nhỏ bức xạ trong quá trình xạ hình tuyến giáp.

Sau khi đã được chẩn đoán xác định là khối u lành tính, bệnh nhân u tuyến giáp lành tính đã có lựa chọn điều trị nhẹ nhàng hơn mà không phải phẫu thuật như là phương pháp đốt sóng cao tần. Sau một tháng, thể tích khối u giảm 30 - 50% và sau một năm sẽ giảm khoảng 70 - 95%.

Phương pháp đốt sóng cao tần là một bước tiến mới trong điều trị u tuyến giáp. Phương pháp này mang lại nhiều ưu điểm vượt trội so với phẫu thuật như trước đây: Bệnh nhân không cần gây mê, hầu như không gây biến chứng, thời gian điều trị và hồi phục nhanh chóng, nguy cơ tái phát thấp (xấp xỉ 5%).

Phương pháp này được chỉ định với những bệnh nhân có khối u đặc, kích thước lớn, lành tính, làm nhỏ dần kích thước khối u bằng tác dụng nhiệt gây ra do sự ma sát của các ion trong mô dưới tác động của dòng điện xoay chiều có tần số cao.

Hiện tại, kỹ thuật Phương pháp đốt sóng cao tần tại Bệnh viện Vinmec Times City tiến tiến và ưu việt hơn cả các cơ sở bệnh viện y tế khác. Trang thiết bị hiện đại sử dụng chẩn đoán hình ảnh hiện đại nhất hiện nay, điển hình là máy siêu âm GE Healthcare S9 có đầu dò phẳng, tần số cao, độ phân giải HD cho hình ảnh rõ nét.

Kỹ thuật đốt sóng cao tần điều trị u tuyến giáp dưới hướng dẫn siêu âm cho phép bác sĩ kiểm soát được toàn bộ quá trình thủ thuật, tránh tối đa các tổn thương mạch máu, thần kinh, khí quản, thực quản nên rất an toàn, đồng thời giảm kích thước khối u tối đa,... Kỹ thuật được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ được đào tạo và làm việc lâu năm trong ngành nội tiết.

Tuyến giáp là một tuyến lớn có nhiều chức năng quan trọng, tuyến giáp ở vị trí dễ thăm khám và một số bệnh có thể phát hiện bằng mắt thường. Khám tổng quát bao gồm khám tuyến giáp thường xuyên để phát hiện tình trạng bệnh lý và khắc phục kịp thời.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những đơn vị tầm soát, sàng lọc giúp kiểm tra chức năng tuyến giáp. Việc sàng lọc và phát hiện sớm các bệnh lý về tuyến giáp phổ biến như: Bướu cổ đơn thuần, cường giáp, suy giáp, viêm tuyến giáp, nhân tuyến giáp, ung thư tuyến giáp,... sẽ giúp bác sĩ có các biện pháp điều trị thích hợp, kịp thời cho bệnh nhân.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán u tuyến giáp