Xét nghiệm Troponin trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Quốc Việt - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Troponin là một protein được giải phóng khi cơ tim bị tổn thương. Hiện nay, các xét nghiệm Troponin siêu nhạy (high sensitive troponin) được khuyến cáo đưa vào sử dụng, thay thế cho xét nghiệm Troponin trước đây. Do có độ nhạy cao, xét nghiệm Troponin siêu nhạy giúp phát hiện sự tăng sớm của Troponin giúp chẩn đoán sớm, tránh bỏ sót bệnh.

Troponin là một protein có cấu trúc hình cầu được tìm thấy ở cơ xương và cơ tim với 3 tiểu đơn vị có chức năng khác nhau là Troponin I (TnI), Troponin T (TnT), và Troponin C (TnC). Troponin làm trung gian cho sự tương tác giữa actin và myosin điều hòa sự co giãn cơ. Trong tim, Troponin giúp cơ tim hoạt động co bóp. Những gen mã hóa cho các đồng phân Troponin C ở xương và cơ không có sự khác biệt về cấu trúc. Nhưng các đồng phân Troponin I và T ở cơ xương và cơ tim thì khác biệt nhau và có thể nhận thấy sự khác biệt này qua các xét nghiệm miễn dịch. Bình thường Troponin đặc hiệu tim (cardiac TnT viết tắt là cTnT và cardiac TnI viết tắt là cTnI) trong máu rất thấp, khi cơ tim bị hoại tử, sau một vài giờ, troponin đặc hiệu tim được phóng thích vào trong máu và có thể duy trì cho đến hai tuần. Do tính đặc hiệu với cơ tim và duy trì cao trong nhiều ngày nên xét nghiệm Troponin T và I được sử dụng rộng rãi, có vai trò quan trọng trong phát hiện tổn thương cơ tim.

Hiện nay, các xét nghiệm Troponin siêu nhạy (high sensitive troponin) được khuyến cáo đưa vào sử dụng, thay thế cho xét nghiệm Troponin trước đây. Do có độ nhạy cao, xét nghiệm Troponin siêu nhạy giúp phát hiện sự tăng sớm của Troponin giúp chẩn đoán sớm, tránh bỏ sót bệnh. Khi sử dụng xét nghiệm Troponin siêu nhạy, quy trình chẩn đoán hoặc loại trừ nhồi máu cơ tim cấp chỉ cần 3 giờ so với 6-9 giờ như trước đây.

Xét nghiệm Troponin T có độ nhạy cao (hs-cTnT) được định lượng bằng phương pháp miễn dịch điện hóa quan ECLIA đã được sử dụng tại các bệnh viện lớn trên cả nước. Chỉ số Troponin T bình thường:

• Người dưới 50 tuổi: Nồng độ hs-cTnT trong huyết tương <14 ng/L
• Người 50-75 tuổi: Nồng độ hs-cTnT trong huyết tương <16 ng/L
• Người >75 tuổi: Nồng độ hs-cTnT trong huyết tương <70.6 ng/L

Tuy nhiên, chỉ số Troponin T bình thường có thể khác nhau giữa các phòng xét nghiệm do sử dụng máy và hóa chất khác nhau. Nếu các xét nghiệm định lượng cTnT trước đây chỉ phát hiện được những giá trị cTnT tương đối lớn (từ 0.10μg/L) thì xét nghiệm Troponin siêu nhạy với giá trị lát cắt 14 ng/L có thể phát hiện tất cả các dạng tổn thương cơ tim nhẹ xảy ra trong các điều kiện mạn tính như loạn nhịp tim, nghẽn tắc phổi,...

Xét nghiệm Troponin T tim thường được chỉ định nhằm chẩn đoán và theo dõi hội chứng động mạch vành cấp gồm nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên, nhồi máu cơ tim cấp không có ST chênh lên hoặc cơn đau thắt ngực. hs-cTnT là xét nghiệm được chỉ định ngay khi tiếp nhận bệnh nhân nghi ngờ có hội chứng động mạch vành cấp.

• Nếu kết quả hs-cTnT là bình thường (<14 ng/L) trong lần xét nghiệm đầu tiên, phải làm lại xét nghiệm lần thứ hai sau 3-6 giờ, nếu hs-cTnT tăng hơn 50% so với giá trị ban đầu là nhồi máu cơ tim cấp, nếu kết quả vẫn <14 ng/L thì không có nhồi máu cơ tim.
• Nếu hs-cTnT ban đầu tăng vừa phải từ 14-53 ng/L, thực hiện xét nghiệm lần hai sau 3-6 giờ, nếu kết quả hs-cTnT tăng hơn 50% so với giá trị ban đầu là nhồi máu cơ tim cấp.
• Nếu hs-cTnT ban đầu > 53 ng/L vẫn cần thử lại lần hai sau 3-6 giờ, nếu hs-cTnT tăng hơn 30% so với giá trị ban đầu có thể khẳng định là nhồi máu cơ tim cấp.
• Ở người già, kết quả Hs-cTnT 86.8 ng/L là giá trị hiệu quả để chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp.

Để chẩn đoán xác định bệnh, ngoài kết quả xét nghiệm Troponin đặc hiệu tim, bác sĩ còn dựa vào triệu chứng lâm sàng, kết quả điện tâm đồ, siêu âm tim,.. Vì ngoài nhồi máu cơ tim, Troponin đặc hiệu tim cũng tăng trong một số bệnh lý khác như suy thận mạn, viêm màng ngoài tim cấp, thuyên tắc phổi cấp, suy tim cấp nặng, viêm cơ tim, sốc nhiễm trùng,...

Ngoài dùng để chẩn đoán và theo dõi hội chứng mạch vành cấp, xét nghiệm Troponin T còn được dùng để tiên lượng mức độ nặng của bệnh, đánh giá hiệu quả điều trị.