Gan nhiễm mỡ không do rượu: Chẩn đoán và điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Huy Bình - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (Nonalcoholic fatty liver disease) có nguyên nhân do sự tích tụ của quá nhiều mỡ trong tế bào gan không do rượu. Thường thì gan có chứa một lượng mỡ, nhưng khi lượng mỡ trong gan chiếm quá 5 đến 10 phần trăm thể tích gan thì sẽ gây tình trạng gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ có thể nặng lên thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (nonalcoholic steatohepatitis), khiến gan bị phù và tổn thương.

Các xét nghiệm được chỉ định để chẩn đoán và xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh bao gồm:

• Tổng phân tích tế bào máu
• Xét nghiệm men gan và chức năng gan
• Xét nghiệm viêm gan siêu vi (Viêm gan A, B, C và các loại siêu vi khác)
• Xét nghiệm tầm soát Bệnh Celiac (Không dung nạp Gluten)
• Đường máu đói
• HbA1c, mức đường máu trung bình trong 3 tháng gần nhất
• Bộ mỡ máu, bao gồm định lượng Cholesterol, triglycerid, LDL, HDL,...

Chẩn đoán hình ảnh

• Siêu âm bụng là xét nghiệm ban đầu khi nghi ngờ gan có vấn đề.
• Chụp cắt lớp vi tính CT scan hay Cộng hưởng từ MRI ổ bụng.
• Đo độ đàn hồi gan, một phương pháp siêu âm nâng cao đo độ cứng của gan, để chỉ ra tình trạng xơ gan hoặc sẹo gan.
• Cộng hưởng từ đàn hồi, là sự kết hợp giữa cộng hưởng từ và sóng âm để dựng lại hình ảnh về sự đàn hồi của các mô trong cơ thể.

Xét nghiệm mô bệnh học

Nếu các xét nghiệm khác không có kết quả, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết gan – tức lấy một mẫu mô gan nhỏ bằng cách chọc kim nhỏ qua thành bụng vào gan để làm xét nghiệm mô bệnh học tìm dấu hiệu viêm hoặc sẹo gan. Sinh thiết gan có thể không dễ chịu chút nào, cũng như có một số nguy cơ nhỏ. Các bác sĩ sẽ trao đổi chi tiết với bạn trước khi thực hiện thủ thuật này.

Khi bệnh lý đã được xác định, người bệnh cần tuân thủ các chỉ định điều trị từ bác sĩ.

Phần đầu tiên của phương pháp điều trị thường là giảm cân thông qua phối hợp chế độ ăn lành mạnh và tập luyện. Giảm cân giúp hạn chế nguy cơ gan nhiễm mỡ. Lí tưởng nhất là giảm 10% tổng trọng lượng cơ, nhưng thật ra các yếu tố nguy cơ được cải thiện rất nhiều nếu bạn bắt đầu giảm được 3-5 % trọng lượng cơ thể so với trọng lượng trước khi bắt đầu.

Về các phương pháp điều trị trong tương lai, hiện chưa có phương pháp điều trị nội khoa cho gan nhiễm mỡ không do rượu nào được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ thông qua, nhưng có một số loại thuốc đang trong quá trình nghiên cứu được kỳ vọng có những kết quả hứa hẹn.

Hiện nay, trong khi chờ đợi kết quả nghiên cứu từ các nhà khoa học, phương pháp điều trị chủ yếu vẫn là thay đổi lối sống và chế độ ăn. Với sự hỗ trợ từ các bác sĩ, bạn có thể tiến hành các bước để kiểm soát gan nhiễm mỡ không do rượu như sau:

• Giảm cân: Nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì, hãy giảm lượng calo nạp vào mỗi ngày và tăng hoạt động thể lực để giảm cân. Giảm calo nạp là chìa khoá thiết yếu để giảm cân và kiểm soát tình trạng bệnh. Nếu bạn đã nỗ lực giảm cân nhưng không thành công, hãy tham khảo ý kiến từ bác sĩ.
• Chọn chế độ ăn lành mạnh: Hãy có chế độ ăn lành mạnh giàu trái cây, rau tươi và ngũ cốc nguyên hạt, cũng như theo dõi toàn bộ lượng calo nạp vào.
• Tập luyện và tích cực hơn: Hãy đặt mục tiêu tập thể dục ít nhất 30 phút hầu hết các ngày trong tuần. Nếu bạn đang cố giảm cân, tập luyện nhiều hơn có thể có ích, nhưng nếu bạn chỉ mới bắt đầu, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước và bắt đầu một cách từ tốn.
• Kiểm soát đường huyết: Hãy luôn làm theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát đường huyết. Luôn uống thuốc theo đơn và theo dõi sát sao lượng đường trong máu.
• Giảm mỡ máu: Một chế độ ăn lành mạnh dựa trên nền tảng thực vật, tập luyện và thuốc có thể giúp duy trì mức cholesterol và triglycerid ở mức khoẻ mạnh.
• Hãy bảo vệ lá gan của bạn: Hãy tránh những tác nhân có thể làm tăng gánh nặng cho gan, đơn cử như không nên sử dụng bia rượu. Luôn uống thuốc theo hướng dẫn. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kì chiết xuất từ thảo mộc nào, bởi không phải tất cả các sản phẩm từ thảo dược đều an toàn.

Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu cần sự phối hợp của nhiều yếu tố, trong đó việc thay đổi lối sống và điều chỉnh các bệnh lý nền đóng vai trò khá quan trọng.

Bài viết tham khảo nguồn: mayoclinic.org