Vôi hóa tuyến vú trên nhũ ảnh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Lê Hồng Minh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Vôi hóa tuyến vú là những mảng nhỏ canxi xuất hiện trên hình ảnh chụp nhũ ảnh dưới dạng các đốm trắng sáng hoặc các chấm trên nền mô mềm của vú. Điều này là do canxi dễ dàng hấp thụ tia X trong quá trình chụp nhũ ảnh. Vôi hóa thường không xuất hiện trên siêu âm và cũng không bao giờ xuất hiện khi chụp MRI vú.

Đôi khi vôi hóa là dấu hiệu của ung thư vú, chẳng hạn như ung thư biểu mô tuyến vú tại chỗ (DCIS), nhưng hầu hết các vôi hóa là do các bệnh lý không ung thư (lành tính). Nguyên nhân có thể gây vôi hóa vú bao gồm:

• Ung thư vú
• U nang vú
• Dịch tiết tế bào hoặc mảnh vụn
• Ung thư biểu mô ống tại chỗ (DCIS)
• U xơ vú
• Viêm ống dẫn trứng
• Tiền sử có chấn thương trước đó hoặc phẫu thuật vú
• Điều trị ung thư bằng xạ trị
• Vôi hóa da hoặc mạch máu.

Các sản phẩm có chứa vật liệu phóng xạ hoặc kim loại, như chất khử mùi, kem hoặc bột, có thể bắt chước vôi hóa trên nhũ ảnh, khiến cho bác sĩ gặp khó khăn trong việc giải thích các hình ảnh vôi hóa có phải là lành tính hay ung thư. Do đó, người bệnh không nên sử dụng bất kỳ sản phẩm chăm sóc da trước khi chụp nhũ ảnh.

Chụp nhũ ảnh (tên tiếng Anh là mammogram) hay còn gọi là chụp X-quang tuyến vú được sử dụng để sàng lọc ung thư vú. Chụp X-quang tuyến vú đóng vai trò chính trong việc phát hiện ung thư vú sớm và giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú. Khi chụp X-quang tuyến vú, ngực của người bệnh được nén giữa hai bề mặt vững chắc để dàn các mô vú ra. Sau đó, kỹ thuật viên sẽ sử dụng tia X để chụp lại hình ảnh đen trắng của bộ ngực và hình ảnh này được hiển thị trên màn hình máy tính để giúp bác sĩ kiểm tra các dấu hiệu ung thư. Tần suất chụp nhũ ảnh phụ thuộc vào tuổi và nguy cơ ung thư vú.

Chụp nhũ ảnh được thiết kế để phát hiện khối u và các bất thường khác. Chụp nhũ ảnh có thể được sử dụng để sàng lọc hoặc cho mục đích chẩn đoán trong đánh giá khối u vú:

• Chụp sàng lọc (Screening mammography). Chụp sàng lọc được sử dụng để phát hiện những thay đổi ở vú của người bệnh không có dấu hiệu hoặc triệu chứng hoặc dấu hiệu bất thường mới của vú. Mục tiêu là phát hiện ung thư trước khi người bệnh có nhiều dấu hiệu lâm sàng.
• Chụp chẩn đoán (Diagnostic mammography). Chụp chẩn đoán được sử dụng để điều tra những thay đổi đáng ngờ ở vú, chẳng hạn như một khối u vú mới, đau vú, xuất hiện triệu chứng da bất thường, núm vú dày hoặc núm vú có chảy dịch.

Một số đặc điểm nhất định của vôi hóa có thể giúp bác sĩ đánh giá liệu chúng có phải là: (1) lành tính, (2) có thể lành tính, hoặc (3) có thể là ung thư. Những phân loại này dựa trên kích thước, hình dáng và cách vôi hóa được phân bổ trong vú. Nhìn chung, vôi hóa có nhiều khả năng dấu hiệu lành tính nếu chúng:

• Lớn hơn 0,5 mm
• Bờ rõ ràng và hình dạng khá chuẩn
• Không co cụm ở một vùng vú

Vôi hóa có nhiều khả năng là ung thư nếu:

• Nhỏ hơn 0,5 mm mỗi nốt
• Các nốt vôi hóa khác nhau về kích thước và hình dạng
• Có nhóm vôi hóa tập trung tại một khu vực của vú
• Nếu vôi hóa là đáng ngờ, cần xét nghiệm thêm.

Nếu vôi hóa rõ ràng nằm ở da chứ không phải trong mô vú thì không cần xét nghiệm thêm. Một số trường hợp sẽ cần phải chụp lại nhũ ảnh để xác định chẩn đoán. Đôi khi, do dư lượng bột hoặc chất khử mùi trên da có thể xuất hiện dưới dạng vôi hóa. Ngoài ra, nếu vôi hóa rõ ràng bên trong các mạch máu của vú thì cũng không cần phải làm thêm xét nghiệm hay kỹ thuật chẩn đoán khác.

Dấu hiệu vôi hóa vú xuất hiện phổ biến trên nhũ ảnh và đặc biệt phổ biến sau tuổi 50. Mặc dù vôi hóa vú thường không ung thư (lành tính), nhưng một số mẫu vôi hóa - như hình thành cụm kèm theo hình dạng không đều có thể chỉ ra ung thư vú hoặc thay đổi đó là dấu hiệu của tiền ung thư vú.

Trên hình ảnh chụp quang tuyến vú, vôi hóa vú có thể xuất hiện dưới dạng vôi hóa lớn (macrocalcifying) hoặc vi vôi hóa (microcalcifying).

• Vôi hóa lớn. Trên chụp nhũ ảnh, chúng hiện lên như những chấm trắng lớn hoặc dấu gạch ngang. Họ vôi hóa lớn không phải là ung thư và người bệnh cũng không cần thêm các xét nghiệm để kiểm tra hoặc theo dõi thêm.
• Vi vôi hóa. Trên chụp nhũ ảnh, chúng xuất hiện dưới dạng các đốm trắng mịn, tương tự như các hạt muối. Chúng thường không phải ung thư, nhưng một số hình dạng nhất định có thể là dấu hiệu sớm của bệnh ung thư.

Nếu vôi hóa vú xuất hiện đáng ngờ trên hình chụp nhũ ảnh đầu tiên, người bệnh sẽ được chụp nhũ ảnh lần hai, tuy nhiên lần hai sẽ chỉ chụp tập trung vào vị trí vôi hóa mà bác sĩ cần nhìn cận cảnh hơn về vôi hóa. Nếu chụp nhũ ảnh lần hai mà vẫn nghi ngờ ung thư, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết vú để khẳng định chẩn đoán. Nếu vôi hóa không phải là ung thư, bác sĩ sẽ khuyên người bệnh nên quay lại kiểm tra hàng năm hoặc sau sáu tháng để đảm bảo vôi hóa không thay đổi.