Chụp cắt lớp vi tính sọ não có dựng hình 3D

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Đặng Mạnh Cường - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có trên 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực siêu âm – chẩn đoán hình ảnh.

Chụp cắt lớp vi tính (chụp CT-scanner) là kỹ thuật hiện đại có sử dụng hình ảnh 3 chiều để chụp đầu và mặt, từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán được những căn bệnh sâu bên trong của bệnh nhân.

Chụp CT sọ não hay còn gọi là chụp cắt lớp vi tính sọ não, phương pháp chụp này dùng tia X để chụp hình ảnh đầu và mặt. Phương pháp chụp này sẽ cung cấp hình ảnh về mắt, xương mặt, khoang chứa khí (xoang) trong xương gần mũi, và tai trong. Chính vì vậy, chụp CT sọ não được dùng để đánh giá các bệnh lý liên quan đến các bộ phận phần đầu mặt trên cơ thể.

Chụp cắt lớp vi tính sọ não có dựng hình 3D là kỹ thuật tiên tiến, giúp các nhà ngoại khoa định vị trong không gian vị trí của tổn thương, từ đó tìm hướng tiếp cận tổn thương nhanh nhất và an toàn nhất. Kỹ thuật dựng hình 3D bao gồm dựng hình 3D nhu mô não, dựng hình 3D hộp sọ và 3D mạch máu não.

Bác sĩ sẽ tiến hành chụp cắt lớp vi tính sọ não khi bệnh nhân có các dấu hiệu liên quan đến não bộ, từ đó có thể phát hiện ra các bệnh:

• Chảy máu não, tìm nguyên nhân chảy máu não;
• Nhồi máu não khi xuất hiện các triệu chứng của đột quỵ não (nhồi máu não);
• Xác định vị trí các khối u não, mô mềm để điều trị;
• Đánh giá các giãn não thất, não úng thủy;
• Chấn thương sọ não
• Các bệnh hoặc các bất thường bẩm sinh của xương sọ, phần mềm;
• Các bệnh lý của xương đá ở bệnh nhân có bất thường về thính giác;
• Đánh giá có viêm nhiễm hoặc thay đổi khác trong các xoang vùng hàm mặt;
• Đánh giá các dị dạng mạch não như phình mạch, thông động tĩnh, ...;
• Hướng dẫn kim sinh thiết để sinh thiết não.

Chụp CT sọ não giúp chẩn đoán chính xác bệnh lý liên quan đến đầu mặt. Đây là kỹ thuật hiện đại và phổ biến thường được bác sĩ chỉ định nếu nghi ngờ bệnh nhân có tổn thương vùng đầu mặt với những ưu điểm sau:

• Đánh giá được tất cả các mô như não, xương, mô mềm, mạch máu trong cùng một lần chụp và cho hình ảnh chi tiết;
• Thời gian xử lý nhanh nên có ý nghĩa trong các trường hợp cấp cứu;
• Chi phí của mỗi lần chụp vừa phải nên được chỉ định rộng rãi trong lâm sàng;
• Cắt lớp vi tính ít bị ảnh hưởng bởi các chuyển động hơn cộng hưởng từ;
• Chẩn đoán cắt lớp vi tính có thể giúp hạn chế tỷ lệ phẫu thuật thăm dò và sinh thiết bằng phẫu thuật.

Các bác sĩ sẽ chỉ định các trường hợp sau đây phải chụp cắt lớp vi tính có dựng hình 3D:

• Các trường hợp nghi bất thường mạch máu não như chảy máu dưới nhện, chảy máu nhu mô não, chảy máu não thất...
• Dị dạng mạch máu não, phình động mạch não...
• Các trường hợp lún sọ, dính khớp sọ sớm, biến dạng hộp sọ.
• Dị vật cản quang trong sọ.
• Các trường hợp u não có chỉ định mổ hoặc tia xạ định vị nổi (stereotaxy).

• Trong vùng thăm khám có nhiều kim loại gây nhiễu ảnh (chống chỉ định tương đối).
• Người bệnh có thai (chống chỉ định tương đối).
• Có chống chỉ định với thuốc đối quang i-ốt.

• Người bệnh được nằm ngửa trên bàn chụp
• Di chuyển bàn chụp vào trong máy với định vị tia sáng cho vùng thăm khám.

Lưu ý trước khi tiến hành chụp :

• Nên mặc áo rộng hoặc tùy nơi sẽ có áo riêng cho bệnh nhân mặc trước khi chụp;
• Nếu trường hợp bệnh của bạn cần tiêm thuốc cản quang trước khi chụp thì bạn cần nhịn ăn. Đồng thời, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử của bạn xem bạn có dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc hay các bệnh lý gì đặc biệt hay không và cần ký vào bản cam kết đồng ý tiêm thuốc cản quang;
• Tháo bỏ toàn bộ vật dụng kim loại như đồ trang sức, kính mắt, răng giả, kẹp tóc.

• Chụp định vị
• Đặt trường chụp sọ não theo một trình cho vùng thăm khám trên, dưới lều
• Tiến hành cho phát tia và xử lý hình ảnh đánh giá nhu mô não thu được trên màn hình trạm làm việc, lựa chọn các ảnh cần thiết bộc lộ bệnh lý để in phim.
• Tiến hành đặt tĩnh mạch bằng kim 18G, nối máy bơm tiêm điện 2 nòng (1 nòng thuốc, 1 nòng nước muối sinh lý). Lượng thuốc đối quang sử dụng thông thường là 1.5 ml/kg cân nặng
• Chụp không tiêm thuốc đối quang để xóa nền.
• Thực hiện test bolus ở động mạch cảnh chung ngang mức đốt sống cổ C4.
• Lựa chọn thời điểm chụp để phát tia X trong thì bơm thuốc, đặt trường chụp từ C4 tới hết vòm sọ.
• Tiến hành bơm thuốc đối quang và chụp, có đuổi thuốc bằng nước muối sinh lý.
• Hình ảnh thu được sẽ được dựng hình theo các trương trình MIP, MPR, VRT để bộc lộ bệnh lý. Dựng hình 3D có thể dựng theo hình mạch máu, dựng theo hình nhu mô não, dựng theo hình hộp sọ...
• Bác sĩ đọc mô tả trên máy tính kết nối nội bộ và in kết quả.
• Dựng hình 3D hệ thống mạch máu não, nhu mô não, hộp sọ rõ ràng, đầy đủ.

Sọ não là một bộ phận quan trọng đối với mỗi người. Vì thế bạn nên quan tâm đến những dấu hiệu không tốt về não bộ để sớm phát hiện và chữa bệnh.