Suy buồng trứng nguyên phát: Triệu chứng, nguyên nhân và ảnh hưởng tới khả năng mang thai

Suy buồng trứng nguyên phát (tên tiếng Anh là Primary ovarian insufficiency) đôi khi bị nhầm lẫn với mãn kinh sớm, tuy nhiên thực tế thì hai bệnh lý này không giống nhau. Phụ nữ bị suy buồng trứng nguyên phát có thể có chu kỳ không đều hoặc thỉnh thoảng mới có kinh nguyệt diễn ra trong nhiều năm và thậm chí có thể mang thai, còn những phụ nữ mãn kinh sớm ngừng kinh nguyệt và không thể mang thai.

Các dấu hiệu và triệu chứng của suy buồng trứng nguyên phát tương tự như thời kỳ mãn kinh hoặc thiếu hụt estrogen, bao gồm:

• Kinh nguyệt không đều hoặc không có, triệu chứng này có thể diễn ra trong nhiều năm hoặc xuất hiện sau khi mang thai hoặc sau khi ngừng thuốc tránh thai
• Khó có thai hoặc vô sinh
• Bốc hỏa (Hot flashes)
• Đổ mồ hôi đêm
• Khô âm đạo
• Khô mắt
• Khó chịu hoặc khó tập trung
• Giảm ham muốn tình dục

Nếu có triệu chứng không có kinh nguyệt từ ba tháng trở lên, hãy đi khám để bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Suy buồng trứng nguyên phát có thể do:

• Khiếm khuyết nhiễm sắc thể: Một số rối loạn di truyền có liên quan đến suy buồng trứng nguyên phát, bao gồm hội chứng Turner khiến một phụ nữ chỉ có một nhiễm sắc thể X bình thường và nhiễm sắc thể X thứ hai bị thay đổi và Hội chứng fragile X khiến nhiễm sắc thể X rất dễ vỡ và gãy.
• Độc tố: Hóa trị và xạ trị là những nguyên nhân phổ biến gây suy buồng trứng do độc tố. Do các liệu pháp điều trị này có thể làm hỏng vật liệu di truyền trong các tế bào. Ngoài ra, các độc tố khác như khói thuốc lá, hóa chất, thuốc trừ sâu và virus có thể đẩy nhanh tiến trình suy buồng trứng.
• Phản ứng của hệ thống miễn dịch với mô buồng trứng (bệnh tự miễn). Ở các dạng hiếm này, hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra các kháng thể chống lại mô buồng trứng của chính người bệnh, gây hại cho các nang trứng và làm hỏng trứng.
• Nguyên nhân của suy buồng trứng nguyên phát thường không được biết hay còn gọi là vô căn. Mặc dù bác sĩ có thể chỉ định các kỹ thuật xét nghiệm hay chẩn đoán hình ảnh để tìm ra nguyên nhân, nhưng trong nhiều trường hợp không tìm được nguyên nhân.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển suy buồng trứng nguyên phát bao gồm:

• Tuổi: Nguy cơ tăng lên ở độ tuổi 35 đến 40. Mặc dù hiếm gặp trước 30 tuổi, nhưng suy buồng trứng nguyên phát có thể xảy ra ở phụ nữ trẻ và thậm chí ở thanh thiếu niên.
• Tiền sử gia đình: Nếu thân trong gia đình như bà, mẹ, chị gái, em gái bị suy buồng trứng nguyên phát sẽ làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn này ở bạn.
• Phẫu thuật buồng trứng: Các phẫu thuật liên quan đến buồng trứng làm tăng nguy cơ suy buồng trứng nguyên phát.

Một trong những biến chứng của suy buồng trứng nguyên phát là gây vô sinh. Buồng trứng là một cặp cơ quan nhỏ hình bầu dục ở phần bụng dưới của người phụ nữ. Khoảng một tháng một lần, một trong những buồng trứng sẽ giải phóng một quả trứng. Buồng trứng cũng tạo ra hormone estrogen và progesterone. Các thành phần này đóng vai trò quan trọng này trong quá trình thai kỳ, chu kỳ kinh nguyệt và phát triển của vú.

Một phụ nữ mắc bệnh suy buồng trứng nguyên phát có thể có ít trứng hơn hoặc buồng trứng có thể không trưởng thành hoặc giải phóng trứng không bình thường. Dẫn đến hậu quả, buồng trứng không tạo ra lượng hormone bình thường.

Suy buồng trứng nguyên phát không giống như thời kỳ mãn kinh. Thời kỳ mãn kinh thường xảy ra vào khoảng 50 tuổi. Trong thời gian chuyển tiếp trước khi mãn kinh, buồng trứng sẽ giảm kích thước và tạo ra lượng hormone ít hơn. Thời gian này được gọi là tiền mãn kinh. Vào thời điểm mãn kinh, buồng trứng không còn trứng nên sẽ không có hiện tượng kinh nguyệt hàng tháng nữa. Ngược lại, phụ nữ mắc suy buồng trứng nguyên phát vẫn có thể có chu kỳ kinh nguyệt nhưng không đều hoặc thậm chí bình thường. Và phụ nữ mắc suy buồng trứng nguyên phát cũng có thể vẫn có trứng trong buồng trứng.

Hiện nay, không có phác đồ điều trị được chứng minh hiệu quả để khôi phục khả năng sinh sản của người phụ nữ có mắc suy buồng trứng nguyên phát. Một số phụ nữ và đối tác của họ có thể thực hiện mang thai thông qua thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách sử dụng trứng của người hiến tặng. Quy trình này bao gồm lấy trứng từ người hiến tặng và thụ tinh với tinh trùng của đối tác trong phòng thí nghiệm. Trứng đã thụ tinh (phôi) sau đó được đặt vào tử cung của người bệnh.

Khách hàng có thể đến với Trung tâm Hỗ trợ sinh sản - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Đây là trung tâm hàng đầu Việt Nam được xây dựng và áp dụng quy trình điều trị phối hợp thăm khám toàn diện, kết hợp cả nam khoa và sản phụ khoa để đưa ra phương pháp tối ưu cho từng trường hợp của người bệnh.

Ưu điểm khi khách hàng lựa chọn trung tâm hỗ trợ sinh sản Vinmec:

• Được trang bị thiết bị hiện đại, hệ thống khí sạch theo tiêu chuẩn quốc tế đảm bảo chất lượng lab, hệ thống tủ cấy đơn tối ưu hóa chất lượng phôi, nâng cao tỉ lệ thành công cho mỗi chu kỳ thụ tinh nhân tạo.
• Thực hiện hầu hết các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến trên thế giới: ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương noãn); hỗ trợ phôi thoát màng; dự trữ sinh sản: đông phôi, đông tinh, đông noãn giúp KH chủ động thời gian sinh con theo ý muốn, chuyển phôi ngày 5, giảm thiểu thai; các kỹ thuật vô sinh nam (PESA, MESA, TEFNA, TESE)
• Bên cạnh phương pháp hỗ trợ sinh sản tiên tiến, đội ngũ bác sĩ giỏi trong nước và thế giới, có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực hiếm muộn.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, mayoclinic.org, acog.org/clinical

XEM THÊM

• Bị suy buồng trứng sớm, liệu có thể có thai được không?
• Cần làm những xét nghiệm gì để chẩn đoán suy buồng trứng?
• Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được thực hiện tại Bệnh viện Vinmec