Siêu âm đo độ mờ da gáy ở tuần thai nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tạ Quốc Bản - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Siêu âm đo độ mờ da gáy là một trong những sàng lọc trước sinh quan trọng, nó giúp phát hiện thai nhi có khả năng mắc hội chứng Down hay không. Điều quyết định siêu âm độ mờ da gáy có thành công hay không còn phụ thuộc vào thời gian, kỹ thuật đo, vì sớm hay muộn quá đều không có kết quả chính xác.

Siêu âm đo độ mờ da gáy (nuchal traslucency – NT) là cách kiểm tra vùng da gáy của thai nhi để chẩn đoán hội chứng Down. Nếu kết quả siêu âm đo độ mờ da gáy của thai nhi có bất thường, mẹ bầu sẽ phải tiến hành thêm một vài xét nghiệm khác để biết chính xác liệu bé có bị Down hay không.

Thông qua kết quả siêu âm đo độ mờ da gáy, thai phụ có thể tiếp tục được chỉ định làm một số xét nghiệm khác như chọc ối, sinh thiết gai nhau... để tiếp tục tìm ra bất thường nhiễm sắc thể ở thai nhi. Đồng thời bạn cũng được hướng dẫn làm xét nghiệm máu nhằm đo mực HCG và protein PAPP-A (những bé mắc Down có hàm lượng hCG cao và PAPP-A thấp), xét nghiệm Doubltest, Triptest.. Khi đó, việc chẩn đoán hội chứng Down ở trẻ có thể cho kết quả chính xác đến 90%. Đây được gọi là kỹ thuật kết hợp.

Độ mờ da gáy: hình ảnh trống âm (bản chất là dịch) nằm phía sau gáy, giới hạn trên có thể vượt trên gáy hướng về phía sọ, phía dưới kéo dài đến lưng của thai. Hiện diện sinh lý vào tuần thứ 10 đến 14.

Siêu âm đo độ mờ da gáy thường được thực hiện khi tuổi thai từ 11 tuần 6 ngày đến 13 tuần 6 ngày của thai kỳ. Tuy nhiên, trong những tuần đầu, thai có thể có tốc độ phát triển khác nhau và chênh lệch chút ít so với tình toán trên lý thuyết.

• Thực hiện đo từ tuần 11 đến 13 tuần 6 ngày
• 45 mm <CRL < 84 mm

Trước tuần thứ 11, kỹ thuật đo là khó khăn vì bào thai còn quá nhỏ, sau tuần thứ 14, những chất dịch dư thừa tích tụ ở vùng gáy sẽ được hấp thụ hết nhờ sự phát triển hệ thống bạch huyết của thai nhi, da gáy sẽ trở về bình thường (không có nghĩa là thai bình thường) nên việc siêu âm đo độ mờ da gáy không còn ý nghĩa. Vì vậy, việc thực hiện siêu âm đo da gáy trong khoảng thời điểm từ tuần 11-13 của thai kỳ là vô cùng quan trọng.

Kỹ thuật đo chủ yếu thực hiện qua siêu âm nhưng một số trường hợp, tiến hành thêm chụp âm đạo cho người mẹ, để có kết quả chính xác. Không có bất kỳ nguy hiểm nào cho mẹ và bé trong quá trình thao tác.

Nếu chỉ số này cao kết hợp với các bất thường khác, bác sĩ sẽ chỉ định cho sinh thiết gai nhau hoặc chọc ối vào tuần 17-18 của thai kỳ để chẩn đoán bệnh. Lần siêu âm này cũng có thể phát hiện một số dị tật khác như thai vô sọ, khe hở thành bụng, không xương mũi...

Trên thực tế, có rất nhiều mẹ bầu đi siêu âm thì kết quả thai nhi vẫn phát triển tốt. Tuy nhiên, trẻ khi sinh ra thì lại gặp phải những vấn đề bất thường. Nguyên nhân chính gây nên tình trạng này ở trẻ, chính là việc mẹ bầu bỏ qua giai đoạn siêu âm đo độ mờ của da gáy vào thời điểm cần thiết. Mẹ cứ đinh ninh vào kết quả siêu âm định kỳ mà quên mất rằng để đảm bảo cho sự phát triển của thai nhi, mẹ còn phải thực hiện những xét nghiệm khác kèm theo.

Siêu âm đo độ mờ da gáy được thực hiện bằng cách thức siêu âm thai trên phần bụng. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, với những mẹ có tử cung nghiêng về phía sau hoặc nếu mẹ quá béo có thể sẽ phải tiến hành siêu âm đầu dò để cho kết quả chính xác nhất. Tất cả những kỹ thuật này không hề gây bất cứ nguy hiểm nào cho mẹ và bé.

• Thực hiện đo từ tuần 11 đến 13 tuần 6 ngày
• 45 mm <CRL < 84 mm
• Thực hiện 3 lần đo và lấy kết quả đo lớn nhất
• Mặt cắt đứng dọc chuẩn xác với thai nằm yên
• Hình ảnh phóng đại
• Phân biệt màng ối với mô
• Đặt con trỏ ở đúng vị trí

Để biết chính xác tuổi thai, bác sĩ sẽ đo chiều dài từ đỉnh đầu đến cuối xương sống của bé. Sau đó tiếp tục đo độ mờ da gáy, khoảng mờ này là một đường trắng xuất hiện sau gáy trong khi khu vực xung quanh đó có màu tối hơn. Qua màn hình siêu âm, bạn có thể nhìn thấy các bộ phận của con như đầu, xương sống, chân, tay. Lần siêu âm này còn giúp phát hiện những bất thường ở bụng hay hộp sọ của thai nhi.

Cũng trong lần siêu âm thai này, mẹ sẽ có thể nhìn thấy rõ ràng các bộ phận trên cơ thể con như đầu, cột sống, chân tay, bàn chân, bàn tay trên màn hình. Siêu âm ở những tuần thai này cũng có thể giúp bác sĩ phát hiện ra những bất thường ở bụng hay hộp sọ của bé. Tuy nhiên để chắc chắn, mẹ không nên bỏ qua những lần siêu âm tiếp theo ở tuần 16 và 20 thai kỳ.

Đo độ mờ da gáy rất quan trọng, giúp xác định chính xác thai nhi có bị Down hay không, 3 tháng đầu là thời điểm vàng cho kết quả chính xác nhất. Kết quả, độ chính xác của kỹ thuật này phụ thuộc rất lớn đến thiết bị siêu âm và trình độ chuyên môn của bác sĩ.