Phương pháp điều trị & cách phòng tránh ung thư tụy hiện nay

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi các bác sĩ khoa Nội Ung bướu -Trung tâm Ung bướu xạ trị - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Do ung thư tụy ở giai đoạn đầu hầu như không biểu hiện triệu chứng lâm sàng và hiện vẫn chưa có phương pháp sàng lọc hiệu quả nên hầu hết khi phát hiện, bệnh đã ở giai đoạn tiến triển. Có tới 40~50% số các trường hợp chẩn đoán xác định đã phát hiện có di căn xa, và dù bệnh chưa di căn đi chăng nữa thì tiên lượng sống trên 5 năm đối với bệnh nhân cũng không vượt quá 5%.

’’Hiện tại chúng ta vẫn chưa thể chắc chắn được nguyên nhân chính xác dẫn đến ung thư tụy là gì, tuy nhiên xét về các yếu tố có khả năng dẫn đến ung thư tụy, yếu tố chiếm tỉ lệ cao nhất: hút thuốc lá; bệnh nhân có độ tuổi trên 45,..’’ PGS. TS. Nguyễn Tuyết Mai cho biết.

Ngoài ra, các yếu tố gia tăng khác như sau:

• Bệnh nhân có tiền sử ung thư bàng quang, ung thư phổi hoặc ung thư vùng hầu họng; bệnh nhân đái tháo đường lâu năm
• Người có chế độ ăn không hợp lý sử dụng đồ ăn nhiều dầu mỡ. Gần đây tỷ lệ bệnh nhân được chẩn đoán ung thư tụy trên nền bệnh viêm tụy mạn tính cũng có chiều hướng gia tăng. Trong số bệnh nhân được chẩn đoán ung thư tụy có khoảng 5 ~ 10% có yếu tố di truyền; và tỉ lệ khả năng mắc bệnh của những người có tiền sử gia đình bị K tụy là ~ 7.8%, trong khi đó tỉ lệ này ở người không có tiền sử gia đình chỉ là 0.6%.

Về triệu chứng, bệnh cũng không có biểu hiện triệu chứng lâm sàng đặc thù, tùy thuộc vào vị trí, kích thước của khối u và mức độ di căn mà bệnh có những biểu hiện lâm sàng khác nhau, tuy nhiên phần lớn bệnh nhân K tụy đều có biểu hiện:

• Sút cân, đau bụng, vàng da, kém ăn...
• Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân ung thư đầu tụy đa số có biểu hiện lâm sàng là vàng da, còn trường hợp ung thư thân tụy và ung thư đuôi tụy giai đoạn đầu thường không có biểu hiện lâm sàng rõ ràng.
• Triệu chứng lâm sàng khác: đi ngoài phân đen, phân nhầy, đau bụng sau ăn, nôn, buồn nôn... Bệnh nhân mới mắc tiểu đường hoặc vốn đã bị bệnh tiểu đường nhưng diễn biến xấu đi cũng là một trong số những dấu hiệu cảnh báo ung thư tụy.

Phương pháp điều trị hiệu quả nhất đối với bệnh ung thư tụy là phương pháp ngoại khoa phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn, tuy nhiên chỉ khoảng 20 ~ 25% số ca bệnh là có khả năng phẫu thuật. Trên thực tế các ca có thể phẫu thuật được chủ yếu rơi vào các trường hợp bệnh nhân K đầu tụy với triệu chứng lâm sàng biểu hiện rõ ngay từ giai đoạn đầu là vàng da.

Điều trị hóa chất được sử dụng trong các trường hợp điều trị sau phẫu thuật hoặc điều trị bệnh đã tiến triển. Tuy nhiên hiệu quả của điều trị hóa chất cho ung thư tụy là không cao so với các loại ung thư khác. Gần đây phương pháp điều trị miễn dịch bằng thuốc Keytruda cho các trường hợp bệnh nhân dương tính với MSI-H đang ghi nhận có hiệu quả, phương pháp này cũng đã và đang được tiến hành tại Vinmec.

Xạ trị thường được sử dụng để điều trị triệu chứng trong trường hợp bệnh tiến triển, hoặc được kết hợp với hóa chất bổ trợ để điều trị cho bệnh nhân sau mổ. Hiện tại, Vinmec đã và đang đưa kĩ thuật tia xạ tiên tiến nhất SBRT vào điều trị bệnh nhân ung thư. Các giáo sư, bác sĩ chuyên môn tại Vinmec, thông qua hội chẩn với hội đồng chuyên môn Ung bướu, luôn luôn cố gắng tìm ra phương pháp điều trị tốt, hiệu quả nhất, phù hợp nhất với người bệnh.

Cho tới thời điểm hiện tại vẫn chưa có một khuyến cáo tiêu chuẩn hay một nguyên tắc phòng tránh rõ ràng nhằm phòng tránh căn bệnh ung thư tụy, tuy nhiên dựa vào các yếu tố nguy cơ cao có khả năng dẫn đến ung thư ở trên, PGS. TS. Nguyễn Tuyết Mai đã đưa ra một số phương pháp phòng tránh như sau:

• Không hút thuốc lá: người hút thuốc lá có tỉ lệ mắc ung thư tụy cao gấp 2 ~ 5 lần bình thường, tỷ lệ mắc các bệnh ung thư khác cũng cao hơn gấp nhiều lần người không hút thuốc.
• Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ. Trong chế độ ăn hàng ngày ta nên tránh các thực phẩm quá nhiều dầu mỡ, thực phẩm cao năng lượng; nên ăn nhiều hoa quả, rau củ; thể dục thể thao hợp lý.
• Nếu đang làm việc trong môi trường thường xuyên phải tiếp xúc với các chất hóa học như benzidine, beta-naphthylamine, thuốc trừ sâu (DDT), các chất liên quan đến dung môi, xăng dầu... bạn nên tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn, trang bị đầy đủ đồ bảo hộ khi làm việc, nhằm hạn chế đến mức tối đa mức độ ảnh hưởng của hóa chất đến cơ thể.
• Viêm tụy, tiểu đường cũng là một trong số những nguyên nhân dẫn tới ung thư tụy. Do đó nếu bạn có tiền sử tiểu đường, viêm tụy cấp hoặc viêm tụy mạn tính, bạn nên thăm khám theo dõi tầm soát định kỳ theo lời khuyên của bác sĩ.