Phẫu thuật nội soi là gì? Vì sao phẫu thuật nội soi ngày càng phổ biến?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Lê Thanh Tuấn - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ có nhiều kinh nghiệm trong khám, điều trị, phẫu thuật các bệnh lý ổ bụng.

Phẫu thuật nội soi đang ngày càng được nhiều người lựa chọn, bởi đây là phương pháp ít xâm lấn, có nhiều ưu điểm hơn so với mổ mở, như: sẹo mổ nhỏ, ít đau sau mổ, hồi phục nhanh hơn, thời gian nằm viện ngắn hơn.

Phẫu thuật nội soi, đôi khi còn được là “phẫu thuật xâm lấn tối thiểu”, là một phương pháp mổ chỉ dùng những vết rạch (cắt) nhỏ, thay vì đường rạch dài vài centimet như trong mổ mở.

Trong phẫu thuật nội soi, các bác sĩ sẽ đưa một dụng cụ đặc biệt, có hình dáng dài, mảnh vào trong ổ bụng thông qua một đường rạch nhỏ. Thiết bị này được gọi là ống nội soi. Có một camera được gắn vào ống và hình ảnh hiển thị lên một màn hình, giúp các bác sĩ phẫu thuật có thể quan sát toàn bộ các tạng trong ổ bụng và vùng chậu. Nếu có bệnh cần xử lý, các bác sĩ sẽ tiến hành điều trị bằng cách rạch thêm một hoặc vài vết nhỏ và đưa thiết bị nội soi qua những vết rạch này. Đôi khi không cần rạch thêm mà sử dụng vết rạch ở vị trí ống nội soi.

Có thể kể đến rất nhiều lợi ích khi áp dụng phương pháp phẫu thuật nội soi, như: Ít đau sau mổ hơn, hồi phục nhanh hơn, thời gian nằm viện ngắn hơn, vết sẹo nhỏ và nhanh lành hơn, nguy cơ nhiễm trùng thấp hơn so với mổ mở.

Mổ nội soi có thể kéo dài hơn so với mổ mở. Thời gian mê dài hơn có thể làm tăng nguy cơ xảy ra biến chứng, bao gồm cả những biến chứng xuất hiện sau vài ngày đến vài tuần sau mổ. Những vấn đề có thể xảy ra trong mổ nội soi gồm có:

• Chảy máu hoặc thoát vị tại vết rạch
• Chảy máu trong
• Nhiễm trùng
• Tổn thương mạch máu hoặc các tạng khác, như dạ dày, ruột, bàng quang, hay niệu quản.

Thắt ống dẫn trứng nội soi, cắt tử cung bằng nội soi là một vài ví dụ. Trong phẫu thuật cắt tử cung nội soi, bác sĩ phẫu thuật đưa tử cung ra khỏi cơ thể qua một trong hai cách: Cắt tử cung thành những mảnh nhỏ và đưa qua vết rạch nhỏ ở bụng. Hoặc lấy tử cung nguyên vẹn ra khỏi cơ thể qua đường âm đạo.

Sử dụng nội soi ổ bụng để tìm ra nguyên nhân và điều trị tình trạng đau vùng chậu mãn tính, vô sinh, hoặc u cục vùng chậu. Ngoài ra, còn có thể sử dụng để chẩn đoán và điều trị những tình trạng sau:

• Lạc nội mạc tử cung - Người bệnh có triệu chứng, đồng thời uống thuốc không thấy hiệu quả được khuyến cáo sử dụng phương pháp nội soi. Trong ca phẫu thuật, bác sĩ phẫu thuật sẽ quan sát bên trong vùng chậu của bệnh nhân bằng một ống nội soi, từ đó tìm ra khối lạc nội mạc và cắt bỏ.
• U xơ tử cung — Là hiện tượng những mụn thịt mọc bất thường từ cơ tử cung. Vị trí của u xơ có thể nằm dưới thanh mạc, niêm mạc tử cung, trong lớp cơ tử cung, thậm chí bên ngoài tử cung. Hầu hết u xơ là lành tính (không phải ung thư), song cũng có một số rất ít trường hợp ác tính (ung thư). U xơ có thể gây đau hoặc chảy máu nhiều. Đôi khi, bệnh nhân được chỉ định cắt u xơ bằng nội soi.
• Nang buồng trứng – Một số phụ nữ xuất hiện nang phát triển ở buồng trứng, qua thời gian, nang thường tự biến mất mà không cần phải điều trị. Tuy nhiên, nếu nang không biến mất, các bác sĩ có thể sẽ phẫu thuật nội soi cắt nang buồng trứng.
• Thai ngoài tử cung – Khối thai ngoài tử cung có thể được lấy đi bằng phương pháp phẫu thuật nội soi.
• Rối loạn sàn chậu – Cũng có thể sử dụng phẫu thuật nội soi để điều trị són tiểu và sa tạng chậu.
• Ung thư – Một số tuýp ung thư có thể được điều trị bằng nội soi.

Bệnh nhân mổ nội soi thường được gây mê.

Sau khi người bệnh được gây mê, các bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ở rốn/ dưới rốn/ hoặc một điểm khác ở vùng bụng, và đưa ống nội soi có gắn camera qua vết rạch này. Trong suốt quá trình phẫu thuật, bụng của người bệnh được bơm đầy khí, giúp các bác sỹ quan sát rõ các cơ quan sinh sản vùng chậu.

Hình ảnh các tạng trong vùng chậu được hiển thị trên màn hình kết nối với camera ống nội soi. Trong khi mổ, có thể bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch thêm một hoặc vài vết nhỏ khác để đưa các dụng cụ phẫu thuật vào thao tác.

Sau khi phẫu thuật, bác sĩ phẫu thuật sẽ rút hết các dụng cụ và thoát khí, sau đó khâu toàn bộ những vết rạch và chuyển bệnh nhân tới phòng hồi tỉnh. Người bệnh có thể sẽ cảm thấy buồn ngủ trong vài giờ sau đó, và có thể có cảm giác buồn nôn do tác dụng của thuốc mê.

Người bệnh không nằm viện sau mổ cần được theo dõi ở phòng hồi tỉnh cho đến khi có thể tự đứng dậy và đi tiểu hết. Cần có người thân đi cùng về nhà.

Trong khoảng vài ngày sau phẫu thuật, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, và đau quanh vết mổ. Một số vấn đề khác có thể kể đến như:

• Đau họng - do ống thở được đặt qua cổ họng. Hãy ngậm kẹo hoặc súc họng bằng nước muối ấm.
• Đau vai hoặc lưng do còn lại một lượng nhỏ khí trong bụng, sẽ tự hết trong vài giờ đến vài ngày. Nếu sau vài ngày, cơn đau và buồn nôn không hết, hoặc thậm chí nặng hơn, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn.

Bác sĩ sẽ tư vấn khi nào bệnh nhân có thể quay lại nếp sinh hoạt bình thường. Đối với tiểu phẫu, thường sau khoảng 1-2 ngày. Với những phẫu thuật phức tạp hơn, như cắt tử cung, người bệnh cần thời gian hồi phục dài hơn và tránh vận động mạnh.

Liên lạc ngay với bác sĩ nếu có một trong những triệu chứng sau:

• Sốt
• Đau dữ dội hoặc đau tăng
• Chảy máu âm đạo dữ dội
• Vết mổ sưng, đỏ hoặc rỉ dịch
• Ngất
• Tiểu tiện không hết

Trong những năm gần đây, bên cạnh phương pháp nội soi thông thường, công nghệ phẫu thuật nội soi bằng robot đang được đưa vào áp dụng và phát triển mạnh mẽ tại các quốc gia lớn thế giới.

Phương pháp là sự kết hợp giữa các kỹ năng, chuyên môn của bác sỹ và sự chuẩn xác cao của công nghệ hiện đại. Công nghệ phẫu thuật nội soi sử dụng robot có khả năng khắc phục một vài khó khăn trong phẫu thuật thông thường, như cho hình ảnh camera 3D rõ nét thay vì hình ảnh 2D, cánh tay phẫu thuật nhanh nhẹn và linh hoạt giúp vết cắt, đốt nhanh và chính xác, góc nhìn rộng khắc phục khó khăn về tầm nhìn ở một số vị trí trên cơ thể mà bác sĩ khó quan sát.

Bài viết tham khảo nguồn: Acog.org