Bệnh ruột quay và cố định bất thường ở trẻ sơ sinh: Triệu chứng, điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Trọng - Bác sĩ chuyên khoa Ngoại Nhi, phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ - Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Bệnh ruột quay và cố định bất thường là dị tật bẩm sinh xảy ra khi ruột của trẻ sơ sinh không sắp xếp như bình thường ở trong bụng, khiến màng treo ruột bị hẹp lại và dẫn tới ruột non dễ bị xoắn lại với nhau. Điều này có thể gây ra xoắn ruột, ngăn chặn dòng máu đến nuôi dưỡng ruột và cuối cùng dẫn tới hoại tử ruột.

Một trong những dấu hiệu sớm nhất của ruột quay và cố định bất thường (tên tiếng Anh là Malrotation) là đau bụng và co thắt do ruột của trẻ không có khả năng đẩy ruột qua chỗ hẹp.

Khi co thắt và đau bụng do bị dị tật thì trẻ sẽ bắt đầu khóc khi kéo chân lên, sau đó ngừng khóc đột ngột, trở về trạng thái bình thường trong 10 hoặc 15 phút, sau đó bắt đầu khóc một lần nữa, trẻ cứ lặp đi lặp lại các biểu hiện này. Các triệu chứng khác của ruột quay và cố định bất thường có thể gồm:

• Nôn nhiều, dịch nôn thường có màu xanh lá cây hoặc màu vàng-xanh
• Bụng sưng to và chắc
• Da nhợt nhạt
• Ăn kém
• Ít hoặc không có nước tiểu
• Nhu động ruột không thường xuyên
• Có máu trong phân
• Sốt
• Mệt mỏi

Hầu hết trẻ em mắc bệnh này có triệu chứng trong năm đầu đời. Một số trẻ bị suy dinh dưỡng trong một thời gian dài mà không có bất kỳ triệu chứng nào và cũng không bao giờ được chẩn đoán do đoạn ruột bị xoắn nhẹ. Những trẻ khác có thể không có triệu chứng cho đến tuổi thiếu niên hoặc trưởng thành.

Gần 60% các trường hợp mắc ruột quay và cố định bất thường được chẩn đoán trong tuần đầu tiên của cuộc đời. Và tỷ lệ xảy ra ngang nhau ở bé trai và bé gái. Tuy nhiên, bé trai có triệu chứng trong tháng đầu tiên nhiều hơn so với bé gái.

Sau khi thực hiện kiểm tra thể chất kỹ lưỡng, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm đánh giá vị trí của ruột và tìm kiếm các biểu hiện ruột có bị xoắn hay bị tắc nghẽn hay không. Một số kỹ thuật chẩn đoán ruột quay và cố định bất thường bao gồm:

• X-quang bụng: X-quang có thể cho thấy vị trí tắc nghẽn trong đường ruột (nếu bạn lo lắng rằng chụp X quang sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của bé thì có thể tham khảo thông tin tại đây).
• Chụp X-ray có thuốc cản quang: thuốc cản quang nước là một chất lỏng làm cho ruột hiển thị tốt hơn khi người bệnh chụp X-quang. Đối với kỹ thuật chẩn đoán này, thuốc cản quang nước được đưa vào ruột qua đường hậu môn và sau đó chụp lại bằng X-quang.
• CT scan: CT là tên viết tắt của Chụp cắt lớp vi tính. Kỹ thuật chẩn đoán này sử dụng máy tính và tia X để tạo ra nhiều hình ảnh từ nhiều góc độ khác nhau của cơ thể để cung cấp cho bác sĩ hình ảnh chính xác về cơ quan trong cơ thể. Trong trường hợp trẻ bị dị tật, bác sĩ sẽ sử dụng CT scan để tìm kiếm sự tắc nghẽn trong ruột. Nếu bạn đang lo lắng về vấn đề chụp CT có ảnh hưởng đến sức khỏe của bé không thì có thể tìm hiểu thêm tại tại đây.

Bệnh ruột quay và cố định bất thường được coi là tình huống cấp cứu và nếu bệnh tiến triển đến xoắn ruột sẽ đe dọa đến tính mạng của trẻ. Về phương pháp điều trị bệnh ruột quay và cố định bất thường, trẻ sẽ cần phải thực hiện phẫu thuật để đưa ruột về vị trí bình thường. Thông thường, trẻ sẽ được bắt đầu truyền dịch tiêm tĩnh mạch để tránh mất nước và sử dụng thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Trong trường hợp từ ruột quay và cố định bất thường chuyển sang xoắn ruột, thì trẻ sẽ cần phẫu thuật để điều trị càng sớm càng tốt. Đầu tiên, ruột sẽ được tháo gỡ đoạn xoắn và kiểm tra các tổn thương ở ruột. Nếu ruột non không có vấn đề sau xoắn ruột thì bác sĩ sẽ đóng ổ bụng lại, tuy nhiên, nếu có đoạn nào bị hoại tử thì sẽ phải cắt bỏ.

Điều trị bệnh ruột quay và cố định bất thường càng sớm thì những tổn thương trên ruột càng nhỏ. Để tránh trường hợp xấu nhất xảy ra (hoại tử ruột), bạn nên điều trị cho bé sớm nhất có thể.

Nguồn tham khảo: my.clevelandclinic.org