Điều trị bệnh tim ở người cao tuổi: Cần giải pháp phù hợp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Cao Thanh Tâm - Bác sĩ Nội tim mạch - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Thạc sĩ - Bác sĩ Cao Thanh Tâm đã có nhiều năm kinh nghiệm trong chẩn đoán, điều trị bệnh lý tim mạch

Ở người cao tuổi, sức khỏe đã giảm sút nhiều, toàn bộ các hệ thống trong cơ thể suy yếu nên khi điều trị bệnh tim cần phải vô cùng thận trọng. Thay van động mạch chủ qua da (TAVI) là kỹ thuật tiên tiến trên thế giới và có tỷ lệ thành công cao.

Hệ tuần hoàn cũng như các hệ thống khác trong cơ thể người già đều suy giảm về chức năng; các bệnh lý về tim mạch, huyết áp,...không chỉ do tuổi tác, tự phát, mà có thể còn do quá trình sống với nhiều thói quen không hợp lý khiến cho việc điều trị bệnh tim ở người già trở càng trở nên phức tạp.

Dùng thuốc phải tránh sự tương kỵ giữa các loại thuốc.

Tỷ lệ người lớn tuổi bị các bệnh lý tim mạch, tiểu đường, huyết áp, phì đại lành tính tuyến tiền liệt,...lại cộng thêm các bệnh lý mãn tính do thoái hóa như xương khớp, bệnh gan mạn, bệnh thận mạn tính... Việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng một lúc để điều trị các bệnh trên không chỉ yêu cầu để ổn định các bệnh mạn tính đó mà còn phải rất thận trọng để tránh tương tác thuốc, nếu không sẽ vô cùng nguy hiểm cho sức khỏe. Đối với người già, bị nhiều bệnh cùng một lúc cũng tạo nên vòng xoắn bệnh lý- một bệnh trở nặng có thể kéo theo bệnh lý khác tiến triển, do đó, nếu không được chăm sóc và điều trị phù hợp, sẽ không thể giữ được sức khỏe dài lâu.

Điều trị nội khoa đã phức tạp, nếu như người già bị bệnh tim, đặc biệt là bệnh tim mãn tính dẫn đến suy tim mà cần điều trị ngoại khoa thì lại phức tạp hơn rất nhiều lần.

Nếu cần phẫu thuật ngoại khoa, thì cần chọn giải pháp nào tối ưu nhất có thể, theo các tiêu chí:

• Thời gian phẫu thuật: Người già là đối tượng có khả năng chịu đựng thấp hơn bình thường. Do đó, nếu phẫu thuật mổ hở, kéo dài, gây mê toàn thân và mất máu nhiều thì khó có thể chịu đựng được.
• Kháng sinh dự phòng nhiễm khuẩn: Phương pháp phẫu thuật hiện đại, môi trường càng vô khuẩn, vết mổ nhỏ thì càng ít phải dùng kháng sinh dự phòng.
• Thời gian phục hồi: Càng sớm càng tốt.

Do đó, điều kiện cần phải có để điều trị hiệu quả bệnh tim ở người già là có một giải pháp phù hợp.

Bình thường trong tim có 4 van, đó là: Van 2 lá, van 3 lá, van động mạch chủ, van động mạch phổi. Các van tim giúp định hướng dòng chảy của máu ra, vào tim.

Các bệnh van tim thường gặp chủ yếu là hở van tim và hẹp van tim như:

• Hở van 2 lá
• Hở van 3 lá
• Hẹp van tim
• Hẹp van động mạch chủ
• Hở van động mạch chủ

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh lý van tim như:

• Bẩm sinh
• Các bệnh cơ tim: Làm thay đổi cấu trúc của tim và gây hở van tim.
• Nhồi máu cơ tim: Làm tổn thương dây chằng và các trụ cơ gây ra dãn hoặc đứt dây chằng hoặc trụ cơ, gây ra hở van tim.
• Tuổi cao: Khi có tuổi, van trở nên bị thoái hóa, dễ bị rách, dễ bị mảng bám canxi tại van (vôi hóa van tim) làm van bị dày lên và xơ cứng, hạn chế lưu lượng máu đi qua van.
• Một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra bệnh lý van tim như: Bệnh động mạch vành, tăng huyết áp, phình động mạch chủ...

Bệnh cơ tim thường gặp là nhồi máu cơ tim cấp và thiếu máu cơ tim mãn tính. Bệnh có liên quan chặt chẽ đến nguồn máu và oxy mà cơ tim được cung cấp.

Thường gặp bệnh Động mạch vành tim, Phình động mạch chủ bóc tách.

Suy tim là tình trạng bệnh lý do tim bị yếu đi và không thể hoàn thành được chức năng bơm máu đi nuôi cơ thể một cách bình thường được.

Suy tim thường là diễn biến sau cùng của hầu hết các bệnh tim mạch, đặc biệt là nhóm những người già bị bệnh tim mạch mãn tính, hoặc không được điều trị tốt, hoặc có thói quen sinh hoạt không tốt (như hút thuốc, rượu bia,...), những người mắc nhiều bệnh lý mạn tính cùng một lúc như tiểu đường, suy thận,...

Có thể xếp thành 2 nhóm nguyên nhân chính gây suy tim:

• Nguyên nhân tại tim: Các bệnh lý hẹp và hở van tim, bệnh cơ tim, bệnh mạch vành...
• Nguyên nhân ngoài tim: Tăng huyết áp, suy thận, COPD, hen, cường giáp...

Trung tâm Tim mạch của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park hiện đang triển khai rất nhiều chương trình chăm sóc và điều trị bệnh tim mạch. Ngoài việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý về tim mạch, bệnh viện cũng là nơi tiên phong, đi đầu trong đột phá về phương pháp điều trị tiên tiến, đặc biệt là cho nhóm đối tượng bệnh nhân nặng, cần điều trị phức tạp, trong đó có nhóm người cao tuổi. Một trong những kỹ thuật đó là Thay van động mạch chủ qua da TAVI.

Thay van động mạch chủ qua da (TAVI)

Đây là giải pháp tối ưu cho người bị hẹp van động mạch chủ khít. Thay van động mạch chủ qua da (TAVI) là kỹ thuật tiên tiến trên thế giới và có tỷ lệ thành công cao. Thay van động mạch chủ được ưu tiên lựa chọn hơn so với mổ sửa van. Lý do là vì nếu chỉ sửa, sau khi gọt mỏng và lấy vôi ở lá van, các lá van hay bị co rút, gây hở van ngay sau phẫu thuật và dần dần mức độ hở sẽ tăng lên.

Ở Việt Nam, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là đơn vị đầu tiên thực hiện được kỹ thuật này. Trung tâm Tim mạch của Bệnh viện Vinmec Central Park đã làm chủ kỹ thuật điều trị này, đến nay đã mang lại niềm hy vọng, cuộc sống bình thường cho rất nhiều bệnh nhân cao tuổi.

Đặc biệt, Giáo sư Tiến sĩ Bác sĩ Võ Thành Nhân - Giám đốc Trung tâm Tim mạch của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là người đi đầu trong việc triển khai các kỹ thuật tim mạch mới và chuyên sâu như Mitra-Clip, Stent Graft,... và Bác sĩ Võ Thành Nhân cũng chính là chuyên gia đầu tiên người Việt Nam được cấp chứng chỉ TAVI Quốc tế.

Kỹ thuật TAVI được chỉ định áp dụng cho các bệnh nhân đáp ứng các tiêu chí sau:

• Bệnh nhân ≥ 60 tuổi, bị hẹp van động mạch chủ nặng, diện tích lỗ van < 1 cm2, độ chênh áp qua van trung bình > 40 mmHg.
• Bệnh nhân có triệu chứng và tiên lượng sống còn > 1 năm.
• Bệnh nhân có giải phẫu học động mạch chủ và động mạch ngoại biên phù hợp với kỹ thuật.
• Bệnh nhân có nguyện vọng thực hiện kỹ thuật TAVI để điều trị.
• Bệnh nhân được “nhóm tim mạch” bao gồm bác sĩ nội tim mạch, bác sĩ ngoại tim mạch, bác sĩ tim mạch can thiệp và bác sĩ gây mê hồi sức hội chẩn thông qua chỉ định.

Kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da đặc biệt thích hợp với đối tượng người lớn tuổi do đây là kỹ thuật nhẹ nhàng, ít xâm lấn hơn phẫu thuật thay van động mạch chủ thông thường. Bác sĩ không cần phải xẻ dọc xương ức của bệnh nhân, không phải chạy máy tim phổi nhân tạo tuần hoàn ngoài cơ thể, không gây mê toàn thân nên giảm thiểu nguy cơ biến chứng, hơn nữa thời gian hậu phẫu cũng như nằm viện được rút ngắn.

Từ tháng 7/2019, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM) áp dụng mô hình điều trị bệnh lý tim mạch trọn gói. Đây là phương thức điều trị đang được thực hiện tại các Trung tâm tim mạch hàng đầu của Mỹ và nhiều quốc gia phát triển khác như Mayo Clinic, Cleveland Clinic, Pennsylvania....

Chương trình điều trị tim mạch trọn gói (BUNDLE PAYMENT) sẽ được áp dụng với một trong bốn kỹ thuật: Thay van động mạch chủ qua da (can thiệp TAVI) ; Đặt stent can thiệp mạch vành ; Phẫu thuật bắc cầu động mạch chủ và Phẫu thuật thông liên thất . Khi có chỉ định điều trị tim mạch bằng một trong bốn phương pháp nói trên, người bệnh sẽ được tư vấn lựa chọn và ký hợp đồng sử dụng phương pháp điều trị phù hợp. Hợp đồng bao gồm phương pháp điều trị, thời gian nằm viện, số lần tái khám và mức chi phí cố định. Trong thời gian điều trị theo hợp đồng, người bệnh không phải trả thêm chi phí.

Mô hình điều trị trọn gói là một trong những hoạt động hiện thực hóa chủ trương “Người bệnh là trung tâm” tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

Ưu điểm vượt trội của mô hình điều trị tim mạch trọn gói tại Vinmec Central Park:

• Điều trị đa chuyên khoa: Người bệnh sẽ được lập kế hoạch điều trị toàn diện và xuyên suốt bởi đội ngũ ekip đa chuyên khoa, phối hợp từ nhiều lĩnh vực;
• Phác đồ điều trị được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn của các Hiệp hội tim mạch uy tín trên thế giới;
• Người bệnh được tiếp cận trực tiếp với phác đồ tối ưu và phù hợp nhất, tránh phải thử nghiệm nhiều phương pháp điều trị khác nhau gây tốn kém hoặc làm giảm hiệu quả chữa trị;
• Tăng khả năng hồi phục, giảm thời gian nằm viện;
• An tâm về kế hoạch chữa bệnh và chủ động về chi phí điều trị;