Đậu mùa và thủy đậu: 2 bệnh khác nhau

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Quốc Ánh - Bác sĩ Nhi khoa - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Bệnh đậu mùa và thủy đậu đều xuất hiện các mụn nước, gây tổn thương trên da. Tuy nhiên, các nốt phát ban ở thủy đậu xuất hiện thành cụm ở mặt, bụng, lưng và rải rác ở tay. Bệnh đậu mùa lại tập trung nhiều ở các vùng tay, chân

1.1 Giống nhau

Bệnh đậu mùa và bệnh thủy đậu đều gây ra các triệu chứng thương tổn trên da, sốt, mệt mỏi, chán ăn cho người bệnh.

Bệnh có khả năng lây nhiễm nhanh chóng và tạo thành dịch cao.

Phòng ngừa bệnh đậu mùa và bệnh thủy đậu chỉ được thực hiện khi sử dụng vắc-xin ngừa bệnh từ trước đó.

Có nguy cơ gây ra các biến chứng do các loại virus ngoại lai tác động khi điều trị bệnh.

Có thể lây lan bằng cách tiếp xúc với phần dịch ở da bệnh nhân, áo quần, khăn, chăn chiếu chung cũng như các đồ dùng cá nhân khác.

1.2. Khác nhau

• 2 loại bệnh do 2 loại virus khác nhau gây ra. Thủy đậu là do virus Varicella Zoster, đậu mùa là do Variola virus gây nên.
• Các nốt đậu mùa nhỏ hơn, lượng dịch trong các nốt mụn ít hơn. Các nốt mụn nước thủy đậu trông giống như các bong bóng nước, dễ vỡ và gây nhiễm trùng nếu không giữ gìn vệ sinh.
• Bệnh đậu mùa có khả năng gây nguy hiểm cho tính mạng cao hơn bệnh thủy đậu. Virus Variola có 2 chủng vi rút là Variola major gây bệnh đậu mùa nặng - tỷ lệ chết/mắc từ 20 - 50%; Variola minor gây bệnh đậu mùa nhẹ có tỷ lệ chết dưới 1%. Tuy nhiên, tính trung bình tỷ lệ gây chết người ở bệnh đậu mùa khoảng 15-20%. Theo thống kê của WHO, từ năm 1978 đến nay, bệnh đậu mùa không còn xuất hiện và sẽ không quay trở lại.
• Thời gian ủ bệnh của thủy đậu là từ 10 – 21 ngày, trong khi bệnh đậu mùa chỉ có thời gian ủ bệnh từ 7-14 ngày.
• Loại vắc-xin ngừa bệnh đậu mùa và thủy đậu cũng khác nhau, thời điểm và cách thức tiêm phòng khác nhau.
• Về cách thức chuẩn đoán, bệnh thủy đậu được chẩn đoán lâm sàng dựa trên các triệu chứng và tiến hành xét nghiệm mụn nước để đưa ra kết quả. Trong khi bệnh đậu mùa được chẩn đoán qua việc xét nghiệm dịch mụn nước và sự gia tăng số lượng tế bào thông qua nuôi cấy mô.

2.1 Giống nhau

• Bệnh đậu mùa và bệnh thủy đậu đều làm bệnh nhân xuất hiện các nốt mủ, mụn nước, gây ra những tổn thương trên làn da kéo dài từ 2-4 ngày. Sau dần vỡ ra, khô lại và bóc vảy, có thể để lại sẹo thâm trên da.
• Bệnh đậu mùa và bệnh thủy đậu đều tiềm ẩn từ trước đó 1-2 ngày rồi xuất hiện các dấu hiệu sốt cao, mệt mỏi, đau đầu.

2.2 Khác nhau

• Bệnh đậu mùa còn có các dấu hiệu đau nhức cơ thể, cảm thấy khó khăn khi cử động.
• Các nốt phát ban ở bệnh thủy đậu xuất hiện thành cụm, xuất hiện nhiều ở mặt, bụng, lưng và rải rác ở tay. Vị trí phát ban thường bắt đầu từ mặt, ngực rồi lan sang các phần còn lại trong cơ thể, kể cả ở mí mắt, miệng và vùng sinh dục.
• Bệnh đậu mùa lại tập trung nhiều ở các vùng tay, chân. Ban đầu có những chấm nhỏ ở lưỡi và trong khoang miệng, có thể dẫn đến khả năng truyền một lượng virus lớn và cổ họng.
• Bệnh thủy đậu vẫn có khả năng xuất hiện lại ở người đã mắc bệnh thủy đậu trước đó nhưng có thể miễn nhiễm hoàn toàn sau khi đã mắc bệnh. Còn bệnh đậu mùa hiện nay đã được xóa sổ hoàn toàn, hiện chỉ còn xuất hiện tại các kho lưu trữ dịch tế quốc gia, phục vụ cho công tác thí nghiệm.

Tóm lại, bệnh thủy đậu và bệnh đậu mùa dù ở người lớn hay trẻ em đều có thể gây ra biến chứng xấu, do đó, khi phát hiện nhiễm bệnh nên đến các bệnh viện uy tín để khám và điều trị. Đặc biệt, không nên ở nhà tự chữa vì có thể khiến bệnh nhân đặc biệt là trẻ em bị nhiễm trùng và bệnh nặng hơn.