Cùng với ho, còn triệu chứng nào cảnh báo ung thư phổi?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thiện Quang - Bác sĩ Nội ung Bướu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ đã có trên 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực khám, chẩn đoán các bệnh lý ung bướu và các phương thức điều trị xạ trị, hóa trị, điều trị đích và Chăm sóc giảm nhẹ.

Ho là biểu hiện sẽ gặp trên hầu hết các bệnh nhân ung thư phổi. Tuy nhiên, dấu hiệu này cũng xuất hiện ở rất nhiều bệnh khác. Vậy để chẩn đoán phân biệt bệnh một cách chính xác, ngoài triệu chứng ho, bệnh nhân ung thư phổi còn có dấu hiệu cảnh báo nào khác?

Triệu chứng ho đơn thuần xảy ra trên 75% các trường hợp ung thư phổi. Tuy nhiên, ho ra máu mới là triệu chứng buộc bệnh nhân phải đi khám bệnh. Triệu chứng ho ở người mắc ung thư phổi có các đặc điểm sau:

• Trước khi ho ra máu, người bệnh thường cảm thấy khó chịu, hồi hộp, khó thở, có cảm giác nóng lan ra sau xương ức, nặng nề như có gì đè ép lên ngực. Người bệnh khò khè, lợm giọng, ngứa cổ họng, cảm thấy khó chịu trong ngực; miệng, họng có vị tanh của máu.
• Sau đó, người bệnh bắt đầu ho, khạc, trào, ộc ra máu từ đường hô hấp dưới ra ngoài. Máu ho ra có màu đỏ tươi, ra trong hoặc sau cơn ho. Máu có bọt, các bóng khí, không lẫn thức ăn, có thể lẫn đờm.
• Số lượng máu ho ra có thể ít, chỉ vài tia máu lẫn trong các chất khạc hoặc nhiều hơn (trên 200ml). Người bệnh càng ho càng ộc ra nhiều máu hoặc máu chảy ra không thoát ra ngoài được, đông lại trong đường hô hấp gây bít tắc các phế quản làm bệnh nhân nghẹt thở.
• Khoảng thời gian ho ra máu có thể ngắn chỉ trong một vài ngày, thậm chí trong 1 ngày hoặc kéo dài 5-7 ngày rồi giảm dần và ngừng hẳn. Cũng có những trường hợp nặng, ho ra máu kéo dài cả tháng, thành từng đợt, mỗi đợt cách nhau vài ngày.

Nguy hiểm nhất là tình trạng máu ra không kiểm soát, máu ộc ra không cầm được. Người bệnh có thể tử vong trong tình cảnh trụy tuần hoàn cấp do mất máu nhiều cấp tính. Trong trường hợp máu ra nhiều thì có tình trạng sốc do huyết áp tụt. Khám phổi cho thấy có tiếng ran ẩm, ran nổ, ran phế quản...

• Đau ngực:

Phân nửa số bệnh nhân bị ung thư phổi đều cảm thấy bị đau ngực. Bệnh nhân thường mô tả có cảm giác đau , cảm giác nặng vùng ngực. Nếu đau ngực nhiều và liên tục là triệu chứng xấu báo hiệu tình trạng xâm lấn vào xương và dây thần kinh liên sườn của khối u. Dấu hiệu đau của vai có thể là triệu chứng của khối u tại đỉnh phổi.

• Khó thở:

Bệnh nhân có biểu hiện rối loạn nhịp thở, thường thở nhanh và ngắn. Một vài trường hợp có hiện tượng khò khè do khối u lớn làm tắc nghẽn khí quản.

• Ngón tay hình dùi trống:

Hay xảy ra ở những bệnh nhân bị ung thư phổi loại carcinoma (ung thư biểu mô) tế bào gai. Dấu hiệu ngón tay dùi trống sẽ mất đi nhanh chóng sau khi cắt bỏ khối u.

• Phì đại xương khớp:

Gặp ở 4 - 12% các bệnh nhân ung thư phổi. Những tổn thương này thường xảy ra ở đầu xa của các xương dài. Các triệu chứng này thường mất đi nhanh chóng khi khối u được cắt bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, phẫu thuật cắt dây thần kinh số 10 ở đầu gần có thể làm giảm đau trong bệnh lý xương khớp dù không cắt bỏ khối u nguyên phát.

• Tràn dịch màng phổi:

Tràn dịch màng phổi tái phát nhanh sau khi chọc hút là dấu hiệu xấu biểu hiện cho tình trạng di căn đến màng phổi. Dịch màng phổi có màu là dấu hiệu nghi ngờ khối u đã di căn vào màng phổi.

• Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chủ trên:

Khoảng 5% các trường hợp bệnh xảy ra tình trạng này và là dấu hiệu của việc lan rộng khối u vào trung thất. Xạ trị có thể cho kết quả tốt với phân nửa số bệnh nhân.

• Khàn tiếng:

Chiếm từ 1 - 8% số bệnh nhân bị ung thư phổi. Khàn tiếng là kết quả của hiện tượng khối u xâm lấn trực tiếp vào dây thần kinh quặt ngược. Di căn vào các hạch bạch huyết vùng cổ xảy ra từ 15 - 20% số bệnh nhân và nếu sờ thấy khối u trên cơ thang thì độ chắc chắn lên đến 85%.

• Khó nuốt:

Xảy ra từ 1 - 5% số bệnh nhân bị ung thư phổi và là dấu hiệu chỉ điểm khối u đã xâm lấn vào thực quản.

• Gan to:

Xảy ra khi có di căn của khối u đến gan, có khoảng 35% bệnh nhân chết vì di căn gan. Hiếm gặp hơn là tình trạng tràn khí màng phổi khi khối u xâm lấn ra ngoài màng phổi .

• Những triệu chứng gây ra do hoóc-môn:

Các ung thư biểu mô của phế quản - phổi thường gây ra những rối loạn về nội tiết bao gồm cường tuyến vỏ thượng thận, tăng canxi máu và hội chứng carcinoid.

Rối loạn nội tiết thường gặp nhất trong ung thư phổi là hội chứng Cushing (gây ra bởi cường vỏ thượng thận) gặp trong ung thư dạng tế bào nhỏ. Bệnh nhân có các dấu hiệu lâm sàng như rối loạn tâm thần hoặc hôn mê do hạ Natri máu. Lời khuyên cho những bệnh nhân này là cần hạn chế lượng nước sử dụng xuống dưới 1.000ml/ngày và điều chỉnh lượng muối natri. Trong trường hợp ung thư tế bào gai, bệnh nhân có thể bị tăng canxi máu và các rối loạn tâm thần.

• Bệnh cảnh rối loạn thần kinh cơ:

Xảy ra ở 15% các trường hợp ung thư phế quản phổi, nhất là ung thư dạng tế bào nhỏ. Bệnh rối loạn thần kinh cơ được chia ra làm 2 loại, một loại có nguồn gốc từ cơ gây viêm đa cơ, loại còn lại có nguồn gốc thần kinh gây mất cảm giác và giảm vận động tự chủ.

Theo các nghiên cứu khoa học, thoái hóa vùng vỏ não và đường dẫn truyền tủy sống là nguyên nhân của rối loạn thần kinh cơ gặp ở ung thư biểu mô của phổi. Khối u ở đỉnh phổi ăn vào đám rối thần kinh cánh tay và xương sườn gây đau đớn nhiều cho bệnh nhân. Trong trường hợp này, các tế bào ung thư xâm lấn vào trung thất trên, đám rối thần kinh cánh tay và các hạch giao cảm cổ. Bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng đau vùng vai, cánh tay, nách và hội chứng Horner (mắt bên tổn thương bị thụt vào trong, mắt bên bệnh đỏ lên vì giãn mạch).

Ngoài các triệu chứng đã kể trên, khi thăm khám kỹ có thể nghe thấy tiếng rít tại vị trí của khối u. Triệu chứng hay gặp nhất là hội chứng 3 giảm: giảm rì rào phế nang (tại vị trí khối u); gõ đục; rung thanh giảm ( khi bị tràn dịch màng phổi). Có thể thấy các hạch di căn khi khám cẩn thận vùng thượng đòn, cổ và nách.

Tỷ lệ người mắc ung thư phổi đang ngày một tăng theo lứa tuổi và tốc độ công nghiệp hóa. Phần lớn các ca mắc ung thư phổi không được phát hiện sớm do biểu hiện không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Do vậy, khi có bất cứ dấu hiệu nào nghi là ung thư phổi, bệnh nhân nên thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để có được kết quả chính xác cho tình trạng sức khỏe của mình.

Gói Tầm soát Ung thư phổi được triển khai thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại sẽ giúp phát hiện chính xác ung thư phổi loại, bỏ được những nhầm lẫn, sai sót trong quá trình chẩn đoán.