Cách điều trị và chăm sóc người mắc quai bị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Quai bị là một bệnh nhiễm trùng do virus trong tuyến nước bọt gây ra và rất dễ lây. Bệnh lý này khá phổ biến ở trẻ nhỏ, nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra một số biến chứng làm ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống.

Quai bị chủ yếu ảnh hưởng đến tuyến nước bọt, hay còn được gọi là tuyến mang tai. Có 3 bộ tuyến nước bọt ở mỗi bên mặt, nằm phía sau và bên dưới tai. Triệu chứng đặc trưng của quai bị đó là sưng tuyến nước bọt.

Các triệu chứng quai bị thường xuất hiện trong vòng hai tuần sau khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng có thể xuất hiện đầu tiên như: mệt mỏi, đau nhức cơ, đau đầu, chán ăn, sốt nhẹ.

Thời kỳ ủ bệnh kéo dài khoảng 2-3 tuần, sau đó xuất hiện sốt cao đột ngột, lên tới 38-39 độ C kèm theo đau đầu, mệt mỏi, ngủ ít, chán ăn. Tiếp theo đó là sốt cao kéo dài từ 1-3 ngày khiến tuyến nước bọt sưng to. Đầu tiên là sưng một bên, sau vài ngày tiếp tục sưng tuyến nước bọt bên còn lại. Tuyến nước bọt sưng to gây khó nhai khó nuốt.

Sốt cao và sưng tuyến nước bọt sẽ xuất hiện trong vài ngày tiếp theo. Các tuyến có thể không bị sưng lên cùng một lúc.

Hiện nay chưa có loại thuốc đặc trị nào cho virus quai bị. Thay vào đó, điều trị tập trung làm giảm bớt các triệu chứng quai bị cho đến khi nhiễm trùng tự hết và thường là trong vòng vài tuần.

Điều trị theo các nguyên tắc: nghỉ ngơi, hạn chế vận động tối đa, hạ sốt và chăm sóc bệnh nhân, tốt nhất là trong thời gian toàn phát, điều trị chống viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm tụy, viêm màng não, chỉ được dùng kháng sinh khi có bội nhiễm vi khuẩn theo đúng chỉ định, với các thể nặng có thể dùng globulin miễn dịch kết hợp.

• Với trẻ em, để hạ sốt cho trẻ, cha mẹ có thể dùng thuốc hạ sốt hoặc dùng khăn ấm lau qua người. Tuyệt đối không tắm nước lạnh trong thời kỳ mắc bệnh. Cha mẹ có thể dùng một chiếc khăn ấm để áp vào bên má bị đau.
• Nghỉ ngơi trên giường bệnh cho đến khi hạ sốt.
• Cách ly hoặc giữ khoảng cách với bệnh nhân để tránh nguy cơ lây lan.
• Sử dụng một số dụng cụ hỗ trợ hoặc chườm khăn lạnh giúp giảm đau tinh hoàn.
• Chế độ ăn lỏng dễ nuốt được khuyến cáo áp dụng trong thời gian bệnh như bột yến mạch hoặc cháo.
• Tránh các loại quả có múi và axit xitric (những loại quả này có thể khiến triệu chứng của bệnh thêm trầm trọng).
• Bổ sung đa dạng rau xanh, dưa đỏ và xoài.
• Tránh những thực phẩm chế biến, nhiều dầu mỡ vì nó có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.
• Uống nhiều nước và súc miệng bằng nước muối sinh lý hay nước súc miệng.
• Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ.
• Không nên tự ý sử dụng các loại thuốc uống, thuốc bôi, đắp lên vùng bị sưng để tránh bị nhiễm độc.