Chế độ dinh dưỡng phù hợp cho người xuất huyết não là bao nhiêu 1 ngày?

Hỏi

Bệnh nhân bị liệt 1/2 người phải do xuất huyết não, huyết áp 160/100 mmhg, BMI: 25kg/m2. Hiện bệnh nhân được cho ăn qua sonde. Cho em hỏi, chế độ dinh dưỡng phù hợp cho người xuất huyết não là bao nhiêu 1 ngày? Cách tính thế nào ạ? Cảm ơn bác sĩ.

Nguyễn Thị Ánh Thủy (1986)

Trả lời

Chào bạn, cám ơn bạn đã gửi câu hỏi về chế độ dinh dưỡng phù hợp cho người xuất huyết não. Bác sĩ xin trả lời chi tiết như sau:

1.Loại thức ăn cho qua ống sonde

Bạn có thể dùng các sản phẩm chế biến công nghiệp như sữa, bột dinh dưỡng cao năng lượng hoặc cũng có thể tự nấu súp xay theo hướng dẫn. Chọn một trong các chế độ ăn qua ống như: Chế độ sữa, bột dinh dưỡng, chế độ súp xay hoặc chế độ kết hợp 2 hoặc 3 loại trên.

Để tiện lợi, kinh tế nhưng vẫn đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, bạn có thể chọn công thức nuôi ăn xen kẽ sữa, bột dinh dưỡng và súp xay.

Ví dụ: 6 giờ sữa, 9 giờ bột dinh dưỡng, 12 giờ súp xay, 15 giờ súp xay, 18 giờ bột dinh dưỡng, 21 giờ sữa.

Nên dùng các loại sữa và bột dinh dưỡng có đậm độ dinh dưỡng cao, có đầy đủ và cân đối các thành phần dinh dưỡng (sữa năng lượng chuẩn).

Tránh dùng sữa tươi, sữa đặc có đường, sữa đậu nành...vì không đảm bảo đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết khi nuôi ăn qua ống. Chỉ dùng theo chỉ định của bác sĩ trong những trường hợp bệnh lý đặc biệt.

Lưu ý:

• Một số bệnh nhân không dung nạp được sữa, khi dùng sữa dễ bị tiêu chảy thì đổi sữa sang dùng bột dinh dưỡng cao năng lượng, súp xay hoặc một loại sữa đặc biệt theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Những trường hợp nuôi ăn dài ngày, hoặc hoàn cảnh kinh tế khó khăn thì thay sữa bằng bột dinh dưỡng.
• Có thể thay súp xay bằng bột dinh dưỡng hoặc sữa nếu không có thời gian thực hiện súp xay.
• Một số bệnh lý đặc biệt (tiểu đường, suy thận, lọc thận...) thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ dinh dưỡng phù hợp.

2.Ăn bao nhiêu là đủ?

Liều lượng thông thường cần đạt 1500 kcal/ngày (tương đương 1500ml/ngày). Lượng thức ăn trong ngày được chia đều cho các cữ ăn, trung bình mỗi cử từ 250 -300 ml. Nên bắt đầu cho ăn với lượng ít và tăng dần lên trong vài ngày nếu mới bắt đầu cho ăn qua ống.

Ví dụ: Bệnh nhân 50kg bị tai biến mạch máu não, tình trạng chung ổn định, nhưng vẫn chưa ăn được và cần nuôi dưỡng qua ống thông tại nhà. Nhu cầu năng lượng trung bình là 1500 kcal/ngày tương đương 1500ml pha theo đúng hướng dẫn: Mỗi ngày cho ăn 6 lần (6 giờ-9g-12g-15g-18g-21g). Mỗi lần cho ăn 250ml.

3.Cách làm súp xay

• Nguyên liệu dùng để nấu 1 lít súp xay: 120g gạo, 120g thịt heo nạc, 50g bí đỏ, 50g khoai lang, 20g dầu đậu nành (4 muỗng cà phê), 15g đường cát (3 muỗng cà phê gạt), 2g muối (2 muỗng gạt yaourt).
• Cho 1.5 lít nước để sau khi nấu xong còn 1 lít (tương đương 4 chén). Súp sau khi nấu phải đặc mới đạt yêu cầu chất lượng. Sau đó đem xay nhuyễn rồi cho thêm 5 muỗng gạt men tiêu hoá Maltaz vào trong súp sau khi xay còn ấm nóng, khoảng 10 phút sau súp sẽ lỏng dần. Cuối cùng, lọc súp qua rây. Súp sau khi lọc sẽ lỏng và chảy tốt qua ống thông.
• 1 lít súp xay cung cấp 850kcal, 30g đạm, 30g chất béo và 120g chất bột đường (khi lọc qua rây chất đạm sẽ bị giảm do bị giữ lại trên rây).
• 1 lít súp xay có thể chia làm 3 đến 4 lần ăn:
• Nếu ăn 2 cữ súp/ngày thì chỉ nấu phân nửa lượng trên.
• Nếu ăn 4 cữ súp/ngày thì cũng nấu 1 lần súp, chia phân nửa xay nhuyễn rồi cho thêm nửa men như trên vào. Phân nửa súp còn lại sẽ cất vào ngăn mát tủ lạnh, chừng nào ăn lấy ra hâm lại, xay nhuyễn và cũng thêm bột và men, rồi lọc lại như cách trên.
• Có thể thay gạo bằng bột gạo, khi đó nấu thịt và rau củ trước, xay nhuyễn rồi cho bột gạo vào sau và khuấy cho chín, sau đó cũng cho men vào để làm lỏng bột.
• Nên dùng thay đổi các loại thịt, cá, trứng và các loại rau củ (50g thịt heo, thịt bò bằng 50g cá hoặc 1 trứng gà hoặc 2 lòng trắng trứng).

Chú ý: Không cần hầm xương vì vừa mất thời gian và cũng không tăng thêm dinh dưỡng. Không chứa súp đã xay trong bình thủy giữ nóng quá 4 giờ vì vi khuẩn sẽ sinh sôi nhanh ở nhiệt độ ấm.

4. Cách pha bột và sữa

• Pha theo hướng dẫn ghi trên trên bao bì sản phẩm, hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Ví dụ: Pha 230ml sữa Ensure: dùng 195ml nước ấm + 6 muỗng gạt sữa.
• Pha 1 ly bột dinh dưỡng Enaz (loại bột để ăn qua ống): Cho 2 gói nhỏ (25g/gói), thêm 180ml nước nóng 70 độ C khuấy đều, sau khi pha 15 phút bột sẽ tự lỏng dần.

5. Cách xử lý các tình huống thường gặp

• Trào ngược thức ăn:
• Nguyên nhân: Cho ăn nhanh hoặc chưa tiêu hóa hết lượng thức ăn của bữa trước.
• Xử trí: Cho ăn chậm và kiểm tra lượng thức ăn còn tồn đọng trong dạ dày trước bữa ăn, nếu còn trên 250ml thì ngừng ăn, 2 giờ sau có thể cho ăn lại với số lượng ít hơn. Giữ đầu cao 45 độ trong và sau khi ăn 30-60 phút.
• Tiêu chảy:
• Nguyên nhân do việc chế biến và bảo quản thức ăn không đúng hướng dẫn, không dung nạp sữa, cách pha sữa, bột không đúng...
• Xử trí: Nếu tiêu chảy nhẹ thì vẫn tiếp tục cho ăn, tạm thời cho ăn ít lại và kiểm tra lại các vấn đề đã nêu trên và dùng thêm các men vi sinh như: antibio, biolactyl... Nếu không giảm nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nếu còn thắc mắc, bạn có thể đến các bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế Vinmec để được bác sĩ chuyên môn giải đáp. Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Vinmec.

Được giải đáp bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Tiến Đạt - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Tim mạch - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.