Cách phòng ngừa ung thư đại trực tràng

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Minh Thuyên - Bác sĩ Giải phẫu bệnh, Khoa giải phẫu bệnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Không có cách nào để ngăn chặn hoàn toàn ung thư. Nhưng bạn có thể thay đổi một số yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được và thực hiện một số phương pháp để giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Từ thời điểm các tế bào bất thường đầu tiên bắt đầu phát triển thành polyp, thường mất khoảng 10 đến 15 năm để chúng tiến triển thành ung thư đại trực tràng. Với việc kiểm tra thường xuyên, hầu hết các polyp có thể được tìm thấy và cắt bỏ trước khi chúng có cơ hội trở thành ung thư.

Sàng lọc cũng có thể giúp phát hiện ung thư đại trực tràng sớm, khi tổn thương còn nhỏ và giúp dễ điều trị hơn. Nếu từ 45 tuổi trở lên, bạn nên bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng.

Có thể giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng bằng cách kiểm soát một số yếu tố nguy cơ, như chế độ ăn uống và hoạt động thể chất.

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng ở cả nam và nữ, nhưng nam giới có nguy cơ cao hơn. Giữ mức cân nặng khỏe mạnh và tránh tăng cân vùng giữa cơ thể có thể giúp giảm nguy cơ bệnh.

Tăng cường độ và khối lượng vận động thể chất có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn và thịt cừu) hoặc thịt chế biến (như xúc xích và thịt hộp) làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Trong những năm gần đây, một số nghiên cứu cho rằng bổ sung thực phẩm nhiều chất xơ trong chế độ ăn uống, đặc biệt là từ ngũ cốc nguyên hạt, có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Ngoài ra, viện hút thuốc lá, uống rượu quá mức có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc polyp hoặc ung thư đại trực tràng, bản thân bạn sẽ có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn. Hãy cung cấp thông tin này cho bác sĩ. Bạn có thể cần hỗ trợ tư vấn di truyền.

Các xét nghiệm di truyền có thể giúp xác định một số thành viên trong gia đình có ung thư di truyền không, như hội chứng Lynch hoặc đa polyp tuyến gia đình (FAP).

Hội chứng Lynch làm tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Những người mắc hội chứng Lynch cũng có nguy cơ mắc một số bệnh ung thư khác, như ung thư tử cung (nội mạc tử cung), ung thư buồng trứng, dạ dày, ruột non, tụy, thận, não, niệu quản và ống mật.

Ai nên được xét nghiệm hội chứng Lynch: Xét nghiệm hộ chứng Lynch dựa trên 2 tiêu chuẩn.

Các bác sĩ thấy rằng nhiều gia đình mắc hội chứng Lynch có xu hướng có một số đặc điểm nhất định, được gọi là tiêu chuẩn Amsterdam:

• Ít nhất 3 người thân bị ung thư liên quan đến hội chứng Lynch.
• Một người là người thân cấp một (cha mẹ, anh chị em ruột hoặc con) của 2 người thân còn lại.
• Ít nhất 2 thế hệ tiếp theo bị ảnh hưởng.
• Ít nhất 1 người thân bị ung thư dưới 50 tuổi.

• Người được chẩn đoán mắc ung thư đại trực tràng trẻ hơn 50 tuổi.
• Người mắc ung thư đại trực tràng hoặc ung thư khác (nội mạc tử cung, dạ dày, tụy, ruột non, buồng trứng, thận, não, niệu quản hoặc ống mật) liên quan đến hội chứng Lynch.
• Người trẻ hơn 60 tuổi và mắc ung thư có những đặc điểm nhất định của hội chứng Lynch (được chẩn đoán bằng xét nghiệm mất ổn định vệ tinh dưới kính hiển vi).
• Người này có người thân cấp một (cha mẹ, anh chị em ruột hoặc con) dưới 50 tuổi được chẩn đoán mắc ung thư đại trực tràng hoặc một ung thư khác liên quan đến hội chứng Lynch.
• Người có từ 2 người thân trở lên cấp một hoặc cấp hai (cô dì, chú bác, cháu gái, cháu trai hoặc ông bà) bị ung thư đại trực tràng hoặc ung thư liên quan đến hội chứng Lynch ở bất kỳ tuổi nào.

• Đa polyp tuyến gia đình (FAP) thường gây ra polyp ở đại tràng và trực tràng, theo thời gian sẽ dẫn đến ung thư đại trực tràng.
• Tư vấn và xét nghiệm di truyền có giá trị cho những ai có thể mắc FAP dựa trên tiền sử cá nhân hoặc gia đình. Nếu tìm thấy những thay đổi trong gen gây ra FAP, nên kiểm tra những người thân (anh chị em và con).
• Nếu xét nghiệm dương tính với những biến đổi gen liên quan đến FAP, nên được bắt đầu tầm soát bằng nội soi đại tràng ở tuổi thiếu niên.

Cách tốt nhất để phòng và bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình, mỗi người nên thực hiện tầm soát ung thư càng sớm càng tốt. Nên lặp lại định kỳ 6 tháng, 1 năm, 2 năm... Việc tầm soát ung thư định kỳ và đúng phương pháp sẽ giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư từ đó đem đến cơ hội khỏi bệnh.

Bài viết tham khảo nguồn: Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ

XEM THÊM:

• Ung thư đại trực tràng có chữa khỏi được không?
• Làm thế nào để phát hiện sớm ung thư đại trực tràng?
• Ung thư đại tràng: Những điều cần biết